در آداب شیر دادن و تربیت کردن فرزندان و رعایت ایشان

سهیلی	momenzadeh
معماریان	پارساپور
karamdoost	جعفرزاده
جباری	نجارخدابخش

بدانکه منتهاى شیردادن فرزند دو سال است و مشهور میان علما آنستکه بى عذرى زیاده از دو سال شیر دادن جایز نیست مگر آنکه آزارى داشته باشد مضطر باشند و ازبیست ویکماه کمتر ندهند مگر آنکه ضرورتى باشد که دایه بهم نرسد یاقادر بر اجرت اونباشد و مادر شیر نداشته باشد یا آزارى داشته باشد جمعى از علماءِ واجب میدانند که مادر بفرزند بخوراند از شیر اولى که به پستان میآید و گفته اند اگر آن شیر راندهند باقى نمى ماند یاقوّت نمى یابد.
از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که نافع و مبارک ترین شیرها براى فرزند شیر مادر است .
در حدیث دیگر منقول است حضرت امام جعفر صادق علیه السلام دیدند که مادر اسحق فرزند خود را شیر میدهد فرمود که اى مادر اسحق از یک پستان شیر مده از هر دو پستان شیر بده که یکى بعوض طعام است و دیگرى بعوض آب و فرمود که هر چه کمتر از بیست و یکماه شیر میدهند بفرزند ظلم است بر طفل .
در حدیث صحیح دیگر فرمود که دایه کبر شیر نده بفرزند شما و دایه یهودى و نصرانى میتوان گرفت اما فرزند را بایشان نباید داد که بخانه خود ببرند ومنع مى باید کرد ایشانرا از خوردن شراب و گوشت خوک وسایر چیزهائیکه حرام است در دین مسلمانان و ایشان حلال میدانند.
در احادیث معتبره نهى کرده اند از شیرى که از زنا بهم رسیده باشد.
در بعضى اخبار وارد شده است که اگر زنا کند و فرزندى بهم رساند گر صاحب کنیز حلال کند کنیز خود را وآن مردى را که زنا کرده است آن شیر را بفرزند میتوان داد و در اخبار نهى وارد شده است از شیر زنى که خودش از زنا بهم رسیده باشد.
حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم نهى فرمود از شیر زن احمق یا زنى که چشمش معیوب باشد زیرا آه شیرتاءثیر میکند در فرزند.
حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام فرمود که دایه بگیرید که بصورت و سیرت نیکو باشد زیرا که در طفل سرایت مى کند وطفل شبیه میشود بدایه در صورت و سیرت .
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که فرزند خود را تا هفت سال بگذار که بازى کند و بعد از آن تا هفت سال دیگر سعى کن در تربیت او اگر نیک شد دیگر سعى کن و اگر نه امید خیرى از او نیست .
در حدیث دیگر فرمود که هفت سال او را بگذار که بازى کند وهفت سال دیگر خط وسواد او را بیاموز و هفت سال دیگر حلال و حرام خدا را باو بیاموز.
از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که طفل را هفت سال نگاه دارى و تربیت بدنش باید کرد و هفت سال آداب باو مى باید آموخت و هفت سال دیگر خدمتش میباید فرمود و تا بیست وسه سال قدش بلند میشود و تا سى و پنج سال عقلش زیاد میشود و دیگر بعد از آن تجربه ها او را حاصل میشود.
در روایت دیگر وارد شده است که پسران که شش ساله شدند میباید که با یکدیگر در یک لحاف نخوابند.
در روایت دیگر وارد شده است که پسران و دختران که ده ساله شوند باید که رختخواب ایشانرا جدا کنند و حضرت صادق علیه السلام فرمود که فرزندان خود را زود احادیث بیاد ایشان بدهید که مخالفان ایشانرا گمراه نکنند.
در احادیث معتبره وارد شده است که تاءدیب کنید فرزندان خود را بر محبت على بن ابى طالب علیه السلام اگر قبول نکنند نظر کنید در امر مادرهایشان یعنى این علامت فرزند زنا است که قبول محبت امیرالمؤ منین علیه السلام نمیکند.
حضرت صادق فرمود که هر که محبت ما اهلبیت را در دال خود بیابد مادرش را بسیار دعا کند که با پدرش خیانت نکرده است و از حضرت رسول منقول است که حق فرزند بر پدر آنست که او را بنام نیکو بخواند و نیکو تاءدیب کند و بکسب نیکو او را بدارد.
در حدیث دیگر منقول است که سکونى بخدمت حضرت امام جعفر صادق علیه السلام آمد و گفت من غمگینم فرمود که سبب غم تو چیست گفت خدا بمن دخترى داده است فرمود که اى سکونى زمین او را برمیدارد و روزیش برخداست و زندگانى میکند بغیر عمر تو و روزى تو را نمیخورد پس فرمود که او را چه نام کرده گفت فاطمه حضرت فرمودند که آه آه و دست بر پیشانى گذاشتند و فرمودند که رسول خدا صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمودند حق فرزند بر پدر اگر پسر باشد آنستکه مادر نیک براى او بگیرد و نامش را نیک تعیین کند و قرآن باو بیاموزاند واو را ختنه کند و شناگرى یاد دهد او را واگر دختر باشد مادر نیک براى او قرار دهد ونامش را نیک کند و سوره نور به یاد او دهد و سوره یوسف باو نیاموزاند و در بالا خانه ها جاندهد واو را زود بخانه شوهر فرستند پس فرمود که چون فرزند خود را فاطمه نام کرده او را دشنام مده و نفر ین مکن و مزن .
از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام منقول است که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که بفرزندان خود بیاموزانید شنا کردن و تیرانداختن را و حضرت امام موسى فرمود که شوخى و کج خلقى طفل در کودکى علامت آنست که در بزرگى دانا و بردبار خواهد بود.
از حضرت رسول مرویست که پدر و مادر را نیز گناه عقوق فرزند میباشد و عاق فرزندان میشوند چنانچه پدر ومادر میشوند وفرمود که خدا رحم کند پدر ومادرى را که یارى کنند فرزندان خود را در نیکى کردن بایشان .
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که خدا رحم کند کسى را که اعانت نماید فرزند خود را برنیکى او راوى عرض کرد که چگونه اعانت کند فرمود که کار آسانى که از او بعمل آید قبول کند و کارى که براو دشوار باشد و نکند از او در گذرد و تکلیفهاى دشوار باو نکند و سفاهت و تندى باو نکند.
در حدیث دیگر منقول است که شخصى بخدمت حضرت صادق علیه السلام عرض کرد که با که نیکى کنم فرمود که با پدر و مادرت گفت ایشان مرده اند فرمود که با فرزند خود نیکى بکن .
در حدیث دیگر فرمود که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که دوست دارید اطفال خود را و رحم کنید بایشان و اگر وعده کنید وفا کنید بآن زیرا که ایشان گمان میکنند که شما روزى میدهید ایشان را.
حضرت امام موسى علیه السلام فرمود که خدا غضب نمیکند براى چیزى مثل آنکه غضب براى ظلم برزنان و طفلان میکند. در حدیث صحیح از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که هر که فرزند خود را ببوسد خدا حسنه براى او بنویسد وهر که فرزند خود را شاد کند خدا او را در قیامت شاد کند و هر که قرآن بیاموزاند بفرزند خود در قیامت پدر و مادر او را بطلبند و دو حله بایشان بپوشانند که از نور آن دو حله روى اهل بهشت روشن شود.
در حدیث دیگر فرمود که شخصى بخدمت حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم آمد و گفت هرگز اطفال خود را نبوسیده ام چون او رفت حضرت فرمود که این مرد در نزد من از اهل جهنم است .
در حدیث دیگر فرمود هر که طفلى داشته باشد باید که با او طفلانه بازى کند.
حضرت صادق علیه السلام فرمود که خدا رحم مى کند بنده خود را بسبب آنکه بسیار دوست دارد فرزند خود را.
در حدیث دیگر مرویست که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم دیدند شخصى را که دو پسر داشت و یک پسر را نبوسید و دیگرى را میبوسید حضرت فرمود که چرا هر دو را مثل هم مهربانى نکردى و بدانکه بهتر آنستکه در میان فرزندان زیادتى قرار ندهد مگر آنکه یکى عالم تر وصالح تر باشد و باین سبب او را زیادتى دهد.
در حدیث معتبر از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است که چون پسر سه ساله شود باومى گویند که هفت مرتبه بگو لااِلهَ اِلاّ اللّهُ و چون سه سال و هفت ماه وبیست روز از عمرش بگذرد باو مى گویند که هفت مرتبه بگوید مُحَمَّدٌ رَسُولُ ال لّهِ پس چهار سالش تمام شود باو مى گویند که هفت مرتبه بگوید صَلَى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ پس چون پنج سالش ‍ تمام شود او را وامیدارند که خدا را سجده کند پس چون شش سالش تمام شود نماز بیادش میدهند و بنمازش میدارند و چون هفت سالش ‍ تمام شود وضو را باو یاد میدهند و امر بنماز میکنند او را چون نه سالش تمام شود وضو و نماز را خوب بیادش میدهند و بر ترک وضو و نماز میزنند پس چون وضو و نماز را یاد گرفت خدا پدر و مادرش را بیامرزد.
در روایت دیگر منقول است که حضرت امیرالمؤ منین نهى فرمود از آنکه حربه آهن باطفال بپوشانند یا بدست ایشان بدهند. در حدیث معتبر دیگر فرمود آه چربى و کثافت دست و روى اطفال را در شب پیش از خواب بشوئید که شیطان میآید وایشانرا بو میکند و در خواب میترسند و ملائکه نویسندگان اعمال متاءذى میشوند.
از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است هر که ببازار رود و تحفه بخرد و بردارد و براى عیال خود بخانه آورد چنانستکه تصدقى براى جمعى از فقرا برداشته و بایشان رسانیده است و باید که اول بدختران بدهد پیش از پسران بدرستیکه هر که دخترى راخوشحال کند چنان است که بنده از فرزندان اسمعیل را آزاد کرده است و کسیکه دیده پسرى را روشن کند واو را شاد گرداند چنان است که از ترس ‍ خدا گریسته باشد وهر که از ترس خدا بگرید خدا او را داخل بهشت گرداند.
از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است که باطفال خود بخوارنید قاو وت که گوشت در بدن ایشان میرویاند و استخوان ایشان را محکم میکند.
در حدیث دیگر فرمود که انار بخوارنید بایشان که زودتر بحد جوانى و قوت میرساند.
در کتاب طب الائمه از حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام روایت کرده است که اگر طفلى گریه بسیار کند یازنى در خواب ترسد یا کسى از دردى بیدارى بر او مستولى شود این آیه را بخواندفَضَرَ بْنا عَلى اَذنِهِمْ فى الْکَهْفِ سِنینَ عَدَدا ثُمَّ بَعَثْناهُمْلِنَعْلَمَ اَىُّ الْحِزْبَیْنِ اَحْصى لِما لَبِثُوا اءَمَدا.
وارد شده است که دخترى که شش ساله شود مرد نامحرم او را نبوسد و بردامن ننشاند.
در حدیث دیگر منقول است که حضرت امام رضا علیه السلام در مجلسى بودند دخترى را بمجلس آوردند مردم میبوسیدند و در دامن مینشانیدند و چون نوبت بحضرت رسید پرسید که چند سال دارد گفتند که پنجسال حضرت او را دور کرد و نبوسید و بدامت ننشانید.
در حدیث دیگر وارد شده است که دخترى که شش سالش تمام شود مادر او را برهنه در پهلوى خود نخواباند که بمنزله زناست .
در حدیث دیگر وارد شده است دختریکه شش ساله شد پسران او را نبوسند و پسر که از هفت سال بگذارد زنان را نبوسد.
در احادیث معتبره وارد شده است که معلونست کسیکه عیال خود را ضایع گذارد و خرج ایشان را ندهد یعنى با قدرت .
حضرت امام موسى علیه السلام فرمود که عیال آدمى اسیران او یند پس کسى را که خدا نعمتى باو کرامت کند بر اسیران خود توسعه کند اگر نکند بزودى آن نعمت از او زایل شود.
حضرت صادق علیه السلام فرمود هر که خرج دو دختر یا دو خواهر یا دو خاله یا دو عمه را بکشد حاجب او باشند از آتش جهنم .
حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که در بهشت درجه هست که بآن درحه نمى رسد مگر سه کس : امام عادل و کسى که احسان به خویشان کند وصاحب عیالى که برخرج عیال و آزار ایشان صبر کند.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که پنج کسند که نفقه دادن ایشان واجبست فرزند و پدر و مادر و زن و بنده و فرزند شامل فرزند فرزندان هم هست هر چند پائین روند و پدر و مادر شامل جد و جده پدرى و مادرى هست هر چند بالا روند.