آیا ممکن است کودک من نسبت به غذا آلرژی داشته باشد؟
اگرچه این موضوع معمول نیست، اما امکان دارد رخ بدهد. هرچند بسیاری از والدین حدس می‌زنند که کودکشان نسبت به برخی غذاهای خاص آلرژی دارد، اما تنها حدود 6 درصد از کودکان کم‌سن و 3 تا 4 درصد از افراد بالغ آلرژی غذایی دارند.
با درک نحوه عمل آلرژی‌ها، شما ممکن است بتوانید علامت‌های اولیه آن را بطور صحیح شناسایی کنید. همچنین اگر کودک شما واکنش آلرژیک داشته است، مهم است بدانید که باید چه کار کنید.
اگر کودک من نسبت به یک غذا آلرژی داشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر کودک شما نسبت به یک غذا آلرژی داشته باشد، بدن او با این غذا به عنوان یک ماده مهاجم برخورد کرده و پادتن یا آنتی‌بادی‌هایی (به نام IgE) تولید می‌کند. اگر این غذا مجددا خورده شود، آنتی‌بادی‌ها به سیستم ایمنی بدن دستور می‌دهند که ماده‌ای به نام هیستامین آزاد کند تا به این ماده غذایی حمله کرده و با آن مقابله نماید.
نشانه‌های آلرژی معمولا بین چند دقیقه تا دو ساعت پس از هضم یک ماده غذایی خاص ظاهر می‌شوند، اگرچه در برخی موارد خاص از آلرژی غذایی نشانه‌های آلرژی به صورت مزمن و دائمی خواهند بود. هر یک از این واکنشها می‌تواند خفیف یا حاد باشد.
در بسیاری از کودکان واکنش آلرژیک نسبت به یک غذا موجب اگزمای حاد میشود. این تکه‌های خشک و زبر از پوست معمولا روی صورت، زانو و آرنج‌ها ظاهر می‌شوند.
سایر نشانه‌های احتمالی عبارتند از کهیر یا تورم، چشم‌های اشک‌آلود یا آبریزش بینی و دشواری تنفس. برخی اوقات این نشانه‌ها گوارشی هستند؛ یعنی کودک ممکن است به استفراغ یا اسهال دچار شود. اگر کودک شما یک واکنش حاد آلرژیک دارد، این مسئله می‌تواند خطرآفرین و حتی کشنده باشد.
به خاطر داشته باشید که کودک می‌تواند نسبت به یک غذا واکنش نشان دهد حتی اگر قبلا آن را بدون هیچ مشکلی می‌خورده است. بنابراین اگر کودک شما آلرژی نسبت به تخم پرندگان را به ارث برده باشد، ممکن است در دفعات اولی که آنها را می‌خورد واکنشی نشان ندهد اما نهایتا نشانه‌های آلرژی را بروز خواهد داد. (به خاطر داشته باشید که قرار گرفتن زودهنگام در معرض این ماده‌ها ممکن است چندان مشخص نباشد مثلا اگر بادام زمینی آسیاب‌شده در یک کلوچه یا شبربنی استفاده شده باشد).
کودک من ممکن است نسبت به چه غذاهایی آلرژی داشته باشد؟
او می‌تواند نسبت به هر چیزی آلرژی داشته باشد اما چند مورد از غذاها هستند که عامل 90 درصد از آلرژی‌های غذایی به حساب می‌آیند:
تخم پرندگان
شیر
آرد گندم
سبوس
برخی از میوه ها (مانند مرکبات و توت فرنگی)
بادام زمینی (و مشتقات آن)
سایر آجیل‌ها (غیر از بادام زمینی، مانند گردو)
ماهی (مانند ماهی تن و قزل‌آلا) و نرم‌تنان صدف‌دار (مانند خرچنگ دریایی، میگو و خرچنگ)
اگر فکر می‌کنم که کودکم نسبت به یک غذا واکنش آلرژیک نشان می‌دهد چه کار باید بکنم؟
اگر به نظر می‌آید که کودک شما مشکل تنفسی دارد، ورم‌هایی روی صورت یا لب‌هایش مشاهده میشود یا پس از خوردن غذا به استفراغ یا اسهال شدید دچار شده است، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
واکنش‌های حاد آلرژیک را نباید دست کم گرفت. مسیر تنفسی کودک شما ممکن است ظرف چند دقیقه بسته شود بنابراین سعی نکنید با پزشک تماس بگیرید یا او را به اورژانس برسانید. تیم پزشکی باید در اسرع وقت به محل حادثه برسد.
اگر کودک شما همواره تا دو ساعت پس از خوردن یک غذای خاص نشانه‌ها را از خود بروز می‌دهد، با پزشک او صحبت کنید. او ممکن است شما را برای آزمایش به یک متخصص آلرژی کودکان معرفی نماید. متخصص می‌تواند به شما بگوید که کدام غذا یا غذاها باعث بروز مشکل می‌شوند و اینکه آیا این نشانه‌ها بخشی از واکنش سیستم ایمنی بدن (یعنی آلرژی) است یا اینکه علامت آن است که او نمی‌تواند غذا را هضم کند (یعنی حساسیت غذایی).
پس از اینکه کودک شما واکنش آلرژیک نسبت به یک غذا نشان داد باید برای وقتی که این اتفاق دوباره می‌افتد آماده باشید. حتی اگر واکنش دفعه اول خفیف بوده است، بار بعدی می‌تواند حاد باشد. پزشک کودک می‌تواند راهنمایی‌های مربوط برای اقدام مناسب را در اختیار شما قرار دهد که شامل دستوراتی در مورد نحوه مدیریت و کنترل واکنش آلرژیک میشود.
پزشک ممکن است به شما توصیه کند یک دستگاه تزریق اتوماتیک حاوی اپی نفرین را همراه داشته باشید که می‌تواند نسخه آن را برای شما نوشته و نحوه استفاده از آن (زمانی که واکنش آلرژیک ظاهر میشود) را نشان دهد. این دستگاه‌ها همانند خودکارهای اسباب‌بازی هستند و به طور اتوماتیک میزانِ لازم اپی نفرین جهت توقف واکنش آلرژیک را مشخص و تنظیم می‌کنند.
آیا آلرژی‌ها ارثی هستند؟
کودک شما ممکن است استعداد ابتلا به آلرژی را به ارث ببرد اما لزوما یک آلرژی خاص را به ارث نمی‌برد. به عنوان مثال، اگر شما تب بهاره، آلرژی نسبت به حیوانات یا آلرژی غذایی داشته باشید، 50% احتمال دارد که کودک هم آلرژی (هرچند احتمالا متفاوت از شما) داشته باشد. هنگامی که والدین هر دو آلرژی داشته باشند، این احتمال به 75% می‌رسد.
آیا وقتی کودک بزرگ‌تر شود، آلرژی غذایی‌اش خوب میشود؟
ممکن است. در واقع، او ممکن است همین حالا هم خوب شده باشد. تقریبا 85% از کودکان وقتی بزرگ شده و به سن مدرسه می‌رسند، آلرژی خود نسبت به شیر، تخم پرندگان، سبوس و آرد را از دست می‌دهند. آلرژی نسبت به بادام زمینی، آجیل‌ها، ماهی و نرم‌تنان صدف‌دار، به احتمال زیاد در تمام عمر باقی خواهند ماند. با این حال، حدود 20% از کودکانی که در سن کمتر از 2 سالگی نسبت به بادام زمینی آلرژی دارند، هنگامی که به سن مدرسه برسند آلرژی خود را از دست می‌دهند.
حساسیت غذایی چیست و چه تفاوتی با آلرژی غذایی دارد؟
اکثر این واکنشها ماهیت آلرژیک ندارند. معمول‌ترین نوعِ واکنش غذایی منفی، حساسیت غذایی است.
حساسیت غذایی به سیستم ایمنی بدن مربوط نمی‌شود. اگر کودک شما به حساسیت غذایی دچار شده باشد، بدین معناست که در هضم نوع خاصی از غذا مشکل دارد. شما ممکن است متوجه شوید که او هر بار که آن غذای خاص را می‌خورد یا می‌نوشد، نشانه‌های سوءهاضمه غذا (مانند باد شکم، نفخ یا اسهال) او را به زحمت می‌اندازند.
مرسوم‌ترین نوع حساسیت غذایی، حساسیت به لاکتوز است. کسانی که به این حساسیت دچار باشند، آنزیم لازم جهت هضم شکر موجود در شیر گاو و سایر فرآورده‌های لبنی را ندارند.
اگر حدس بزنم که کودکم احتمالا آلرژی غذایی دارد، باید چه کار بکنم؟
با پزشک او صحبت کنید. او ممکن است برای شناسایی عامل مشکل زا، یک رژیم غذایی به شما پیشنهاد بدهد یا اینکه شما را به متخصص آلرژی یا متخصص بیماری‌های گوارشی کودکان معرفی کند.
متخصص آلرژی سؤالات مفصلی راجع به نشانه‌هایی که کودک از خود بروز می‌دهد خواهد پرسید. سپس ممکن است آزمایش آلرژی پوستی یا آزمایش خون را انجام دهد تا مشخص شود که این نشانه‌ها مربوط به واکنش سیستم ایمنی بدن (آلرژی) هستند یا خیر.
اگر آزمایش پوست موجب ایجاد کهیر بر روی پوست شود یا آزمایش خون نشان دهد که کودک شما آنتی‌بادی‌های IgE را برای غذا دارد، آنگاه احتمال آن وجود دارد که کودک نسبت به آن غذای خاص آلرژی داشته باشد. اگر نتیجه آزمایش‌ها منفی باشد، نشانه‌های کودک شما احتمالا مربوط به آلرژی غذایی نیستند، هرچند ممکن است ناشی از حساسیت غذایی باشند.
در این مرحله، ممکن است شما را به یک متخصص بیماری‌های گوارشی معرفی کنند تا علت حساسیت غذایی را مشخص نماید یا دلیل‌های دیگری که ممکن است برای نشانه‌های کودک شما وجود داشته باشند را بررسی کند.
آیا می‌توان آلرژی‌های غذایی را درمان کرد؟
دارویی وجود ندارد که مانع از واکنش‌های آلرژیک نسبت به غذا شده یا آنها را درمان کند و واکسن‌های آلرژی که برای تب بهاره استفاده می‌شوند نیز برای آلرژی‌های غذایی جواب نمی‌دهند. کلید پیشگیری از بروز واکنش آلرژیک، اجتناب شدید از آن غذای خاص است.
اما اجتناب از یک غذای خاص، غالبا به آن سادگی که تصور میشود نیست. غذاها ممکن است در جاهایی که احتمال نمی‌رود وجود داشته باشند و حتی اندکی از یک ماده ممکن است برای بروز یک واکنش حاد کافی باشد. اکثر کسانی که واکنش حاد داشته‌اند، غذایی را خورده‌اند که فکر می‌کرده‌اند ایمن و بی‌خطر است. شما باید به دقت برچسب‌های مواد غذایی را بخوانید، بدانید که باید از کدام مواد غذایی اجتناب کنید و در منوی رستوران‌ها نیز در مورد مواد موجود در هر غذا سوال کنید.
اگر مشخص شد که کودک شما به آلرژی غذایی مبتلاست، باید در مورد همه کارهایی که می‌توانید برایش انجام دهید، اطلاعاتی کسب کنید؛ از جمله اینکه دقیقا باید از چه غذاهایی اجتناب کند، چگونه برچسب‌های مواد غذایی را بخواند و چگونه علامت‌های اولیه یک واکنش آلرژیک را شناسایی نماید. با راهنمایی و همکاری پزشک کودک، یک برنامه مشخص برای زمانی که کودک به واکنش آلرژیک دچار میشود طراحی نمایید. اپی نفرین را در دسترس خود داشته باشید و نحوه استفاده از آن را یاد بگیرید.
اطمینان حاصل کنید که همه کسانی که مسؤول نگهداری و مراقبت از کودک هستند (پرستار کودک، اقوام، مربی و معلمان مهد و مدرسه )، درباره آلرژی کودک و اینکه چه خوراکی‌هایی را نباید به او بدهند، اطلاع دارند.