بزهکاری نوجوانان
در طول چند سال گذشته، افکار عمومیتوجهبیشتری بهمسئلهبزهکاری نوجواناننشانداده است. رسانهها اکنونبهطور منظمبر موضوعاتیهمچونگروههایبزهکاری جوانان، خشونتدر مدارس و اعتیاد نوجوانانتمرکز میکنند. اخباریبا عباراتیهمچون «تیراندازیدر حال عبور با خودرو» و «موجفزاینده خشونتگروههایبزهکاری»، موضوعرایج برنامههای خبریشبانهشده است. سیاستمداران، کهترسو ناامیدیمردمرا احساسکردهاند، مرتب خواستار تشدید مجازاتها، شاملدورههایاجباریاصلاحو تربیت، انتقالعادیپرونده به نظام دادرسی بزرگسالان و حتیمجازاتاعدامبراینوجوانانمیشوند تا بتوانند حمایت عمومیرا برای خود بهدستآورند.
با توجهبهاهمیتو فوریتمسئلهجرائمجوانان، تعجبیندارد کهدروسمربوط به بزهکاری نوجوانان، جزء دروس پرطرفدار دانشگاههایکشور شده است. متن درسی «بزهکاری نوجوانان: نظریه، رویه و قانون»، برایکمکبهدانشجویانبهمنظور شناخت ماهیتبزهکاری نوجوانان، عللو عوامل مرتبط با آن و راهکارهای مورد استفادهبرایکنترلیا پیشگیری از وقوعآن، تهیه شدهاست. متن حاضر همچنینبه نقد قواعد قانونیای میپردازد کهبرایحفاظتاز کودکانبیگناهیا کنترل رفتار سوء نوجوانانوضعشده است: آیا کودکانباید ملزمبهآزمایش اعتیاد در مدرسه بشوند؟ آیا آموزگارانمیتوانند دانشآموزانمشکوکرا بازرسی کنند یا از تنبیهبدنی بهعنوانروشیبرایایجاد نظمو انضباط استفادهکنند؟ آیا کودکانمیتوانند در پروندههای کودک آزاری، در مقابلدوربینتلویزیونیمداربستهشهادتبدهند؟ آیا میتوانفرد صغیر را محکومبهمرگ کرد؟
چونمطالعهبزهکاری نوجوانانیکزمینهعلمیپویا و دائماً در حالتغییر استو چون نظریهها، مفاهیمو فرایندهایاینحوزه مطالعاتی دائماً در حالتحولاند، ما کتاب «بزهکاری نوجوانان: نظریه، رویه و قانون» را روزآمد کردهایمتا تغییراتیرا کهدر زمینه مطالعه رفتار بزهکارانهدر چند سالاخیر بهوجود آمده است، منعکسکند. ششمینویرایش، مانند ویرایشهایقبلی، شاملبررسیدعاوی حقوقی، مطالعاتپژوهشیو ابتکاراتاخیر در زمینه سیاستها است. اینمتن، مبناییرا برایمطالعه بزهکاری نوجوانانبا استفادهاز تحلیلو توصیفماهیتو گستره بزهکاری، عللاحتمالیرفتار بزهکارانه و تأثیراتمحیطیبر رفتار سوء جوانان، فراهممیکند. اینمتندربردارنده مطالبیاستکهاغلبکارشناسان معتقدند موضوعاتاساسیدر زمینه بزهکاری نوجواناناست و بهتحلیلموضوعاتحساس مربوط بهسیاستها، از جملهکاربرد بازداشت پیشاز محاکمه، حبس ضربتی، مجازات اجباری و تلاشهای انجام شده برای کنترل گروههای بزهکاری می پردازد.
اهدافو مقاصد
اهدافاولیهما همان اهداف مذکور در ویرایشهایقبلیاست:
1ـ بیطرفیو واقعبینی تا حد امکان، ارائهنظرهاو دیدگاههایمتعدد و متنوعدرخصوصبزهکاری نوجوانانو انعکاسماهیتچندرشتهایاینبحث.
2ـ حفظ تعادلمیاننظریه، قانون، سیاستو رویه. نکته اساسیآناستکهیککتاب در زمینه بزهکاری، فقط کتابیانباشتهاز نظریاتبدوننشاندادن نظام دادرسی نوجوانان یا محتویبخشهاییدر مورد سیاستهایجاریبدونبررسیموضوعاتو دعاوی حقوقی، نباشد.
3ـ دقیقو روزآمد بودنتا حد امکان. ما سعیکردهایمجدیدتریندادهها و اطلاعات موجود را ارائهکنیم.
4ـ جالبو در عینحال، آموزنده نمودن کار مطالعه بزهکاری. ما میخواهیمخوانندگانرا تا حد امکانبهمطالعه بزهکاریعلاقهمند کنیمتا آنرا در سطحدوره کارشناسییا کارشناسیارشد دنبالکنند.
ما سعیکردهایممتنی علمیو آموزنده، جامعو جالب، سازمانیافتهو عینیو در عین حال،جذابو عاملتحرکفکر و اندیشهرا در اینجا ارائهکنیم.
سازماندهیمتن
ویرایشششم بزهکاری نوجوانان از نظر محتوا و سازماندهیمورد یکبازبینیدقیقو جدیقرار گرفتهاست، اما همچناندر ششبخشاصلیتقسیمبندی شدهاست.
بخشاولبهبررسیمفهومبزهکاریو تخلف نسبی،سنجشبزهکاری و روندها و الگوهایمیزانبزهکاریپرداختهاست. فصلاولدقیقاً بررسیو بازنویسیشدهو اکنون شاملمطالبزیادیدر مورد تاریخچه دورانکودکیاست. اینمطلبخوانندهرا بهدرک چگونگیتحولمفهومنوجوانیدر طولزمانو نحوه تأثیر اینتحولبر شکلگیریدادگاه نوجوانانو جایگاهویژه بزهکاری، قادر میسازد. فصلدوم اکنوندربرگیرنده سنجشرفتار بزهکارانه، روندها و الگوهایجرائمنوجوانانو عواملمرتبط با بزهکاری، شاملنژاد، جنسیت، طبقه و سناست. اینفصلهمچنینبهبررسی موضوع متخلف مزمن میپردازد و حاویقسمتهاییدر مورد سندرومرفتار مشکلآفرینو نقاط عطفدر وقوعجرائماست.
بخشدوم، الگوهاینظریگوناگونمورد استفادهبرایتبیین شروعرفتار بزهکارانهرا توصیفمیکند. فصل 3 شاملیافتههایاخیر در مورد نظریههایگزینش، زیستشناسی و روانشناسیاست. فصل 4 نگاهیبهنظریههایساختار اجتماعیمیاندازد کهمعتقد به تأثیر عواملاقتصادی، فرهنگیو محیطیبر کنترلرفتار بزهکارانهاند. فصل 5 بهمرور نظریههاییاختصاصدارد کهمعتقدند جامعهپذیرینامناسب، کلید فهمرفتارهایبزهکارانه است. فصل 5 بهبررسینظریههایترکیبی نوظهور در مورد بزهکارینیزمیپردازد. فصل6،کهمحور آننظریههایواکنشاجتماعیاست، برایارائه پژوهشهایاخیر در زمینه نظریهبرچسبزنی و تضاد، روزآمد شدهاست.
بخشسوم، شامل عواملهمبسته محیطیو فردیبزهکاریاستکهبا فصل 7 آغاز میشود. اینفصل، تحتعنوان «جنسیتو بزهکاری» بهکاوشآن دسته از تفاوتهایمبتنی بر جنسیت میپردازد کهتصور میشود الگوهایجنسیتیدر میزانارتکاب بزهکاریناشیاز آن است. اینبخشهمچنین شامل فصلهاییمیشود کهبهبررسیتأثیر خانوادهها (فصل8)، گروههایبزهکاری (فصل9)، مدارس(فصل10) و موادمخدر (فصل11) پرداختهاند.
بخشچهارمبا تمرکز بر موضوع حمایت از دادرسی نوجوانان، حاویمطالبیدر مورد تاریخچه دادرسی نوجوانانو فلسفهو رویه نظام دادرسی امروز نوجواناناست. فصل 12 بحثمفصلیدر خصوص ظهور کنترلحکومتبرکودکاننیازمند و شکلگیرینظام دادرسی نوجواناندارد. همچنینبهبررسینظام دادرسی کنونی نوجوانان، مراحلاصلی در فرایند دادرسی، نقشدولت فدرالدر نظام دادرسی نوجوانان، تحلیلتفاوتهای بین نظامهای دادرسی نوجوانانو بزرگسالان میپردازد و بحثمفصلیدر زمینه حقوققانونیکودکان ـ از جمله، سیر تاریخی تازهای برایدعاوی مرتبط با قانوناساسیـ دارد.
بخشپنجمبا تمرکز بر مسئله کنترلمتخلفانجوان، حاویسهفصلدر مورد پلیسو فرایند دادگاهاست. فصل 13 تحت عنوان «کار پلیسبا جوانان»، راجع به نقشپلیسدر پیشگیری از بزهکاریبحثمیکند. اینفصلدربردارنده موضوعاتحقوقی مانند تصمیماتمهم دادگاه در زمینه بازرسی در مدارسو حقوقمیراندا (Miranda rights of Juveniles) برای نوجواناناست. همچنین، حاوی مطالبیدر مورد تأثیر نژاد و جنسیتبر صلاحدید پلیساست. فصل 14 تحت عنوان «آیین دادرسی پیشاز محاکمه»، حاویاطلاعاتی در خصوص توافق خوانده در اعلام مجرم بودن خود در دادگاه نوجوانان، استفاده از بازداشت و انتقالبهزندانبزرگسالاناست. فصل مذکور همچنینحاویتحلیلیدر مورد عواملاساسی تأثیرگذار بر تصمیمبهانصراف داوطلبانه ]دادگاه نوجوانان[ از حقخود است. فصل 15 تحت عنوان «محاکمهو صدور رأی برای نوجوانان» حاوی قسمتهاییدر مورد مشکلاتویژه رویاروی قضاتدادگاههاینوجوانان، مانند پروندههای مربوط بهاستعمال موادمخدر و گروههایبزهکاری است. اینفصلبهبازنگرینقشوکیل تسخیری و دادستان فدرالدر دادگاه نوجوانانو الگوهایتعیین مجازات در دادگاه نوجوانانمیپردازد.
بخشششمحاویدو فصلدر زمینه نظام اصلاحو تربیتنوجواناناست. فصل 16 به بررسیشیوههای اصلاح و تربیت در اجتماع از جمله مجازات تعلیقی و جبران خسارت میپردازد. فصل 17 نگاهیبهندامتگاههای نوجوانان، با تأکید بر موضوعاتحقوقی مانند حقبرخورداریاز اصلاح و تربیت و برنامههایابتکاریمانند اردوگاههایآموزشی، میاندازد.
ویرایش حاضر با نگاهی اجمالی به یافتههای مهم کتاب به پایان میرسد.
در اینویرایشچهمطالبتازهایوجود دارد؟
ویرایشششمدستخوشتغییراتسازماندهی و ساختاریعمدهایشدهاست. این ویرایش 17 فصلدارد، در حالیکهویرایشهایقبلی 19 فصلداشت. ما ساختار فصلها را تغییر دادیم، چونناشرانایننکتهرا مطرحکردند کهکمتر شدنتعداد فصلها و سازماندهی فشردهتر آنها، با توجهبهضیق وقتموجود در یکنیمسال تحصیلیدانشگاهی، میتواند کتابرا مفیدتر و کاربردیتر کند. بنابراین، مطالبمربوط بهتاریخچه دورانکودکیو نظام دادرسی نوجوانان (کهدر فصل ویرایشپنجمکتابآمدهبود) اکنوندر فصلهای 1 و 12 ویرایش جدید آوردهشدهاست. مطالبفصول 2 و 3 ویرایشقبلیاکنونتعدیلشدهو در فصلجدید گنجاندهشدهاست. علاوه بر اینتغییراتسازماندهی، هر فصلهمبه طور کامل روزآمد شدهاست. بهچند مورد از تغییراتمهمتر در زیر اشارهشدهاست:
¡ فصل 1 حاویمطلبتازهایدر خصوص مشکلاتنوجواناندر جامعه آمریکا، قوانین جدید منعرفت و آمد و قسمتهاییدر مورد تاریخچه دورانکودکیاست.
¡ فصل 2 بهبررسیمجدد روندهایارتکاب جرم توسط نوجوانانو بررسی میزانخشونت روبهرشد نوجوانانمیپردازد. این فصل همچنینحاویمطالبتازهایدر مورد سلاحهایگرمو بزهکاری، آیندهجرائمنوجوانان، متعّدیان کودکان و مسیرهای منتهی به بزهکاری است.
¡ فصل 3 اکنون حاویمطالبیدر خصوص کنترلموقعیتهای ارتکاب جرم، از جمله رهیافت «نقاط جرمخیز» است. قسمتهایتازهایدر مورد شخصیتضداجتماعیو برونگراییو روانرنجورخویی نیز در این فصل وجود دارد.
¡ فصل 4 اکنونحاویقسمتهاییدر مورد ارتباط محتمل بین بزهکاریو فقر، «خشم، بیاعتمادیو ناامیدی» و تأثیر جنسیتبر هنجارگسیختگی میباشد. کادر جدید«تمرکز بر بزهکاری» دربرگیرنده مطالبمربوط به «جرمو آرمان آمریکایی» است.
¡ فصل 5 اکنوننگاهیبهموضوع ارزشها و بزهکاریو همچنین، مفهوم«دوستانکَنه» میاندازد. کادر جدید «تمرکز بر بزهکاری» بهبررسیپروژه «خوداستواری» ـ که یکبرنامه درمانیدر مدیسون، ویسکانسیناست ـ میپردازد.
¡ فصل 6 بهبررسیاهمیتفزاینده نظریه برچسبزنیبهعنوانتبیینی برای بزهکاریمزمناختصاصدارد. قسمتهایتازهاینیز در خصوص رئالیسمچپگرا و نظریه میانجیگری صلح وجود دارد.
¡ فصل 7 اکنونتحت عنوان «جنسیتو بزهکاری» است و به بررسیتفاوتهایجنسیتیدر زمینه شخصیت، شناختو جامعهپذیریمیپردازد و تأثیر آنها را بر بزهکاری میسنجد. بحثمفصلیراجع به علتوجود تفاوتهای جنسیتیدر ارتکابجرمدر اینفصلگنجاندهشدهاست.
¡ فصل 8 مطالبجدیدیدر مورد خانوادهو بزهکاریدارد. کادر «تمرکز بر بزهکاری» تحتعنوان «روسپیگریجوانان» روزآمد شدهاست. آخریندادهها در زمینه ماهیتو گستره سوءرفتار با کودکان و پژوهشهای نشاندهنده ارتباط اینمسئلهبا بزهکارینیز در اینفصلارائهشدهاست.
¡ فصل 9 حاویآخریندادههایبهدستآمدهدر طرح «ارزیابیملیگروههای بزهکاری»، قسمتهایتازهدر مورد مهاجرتاینگروهها و اطلاعاتروزآمد در خصوص علت شکلگیریگروههایبزهکاری است.
¡ فصل 10 به بررسی پژوهشهایاخیر در زمینه ترکتحصیلو بزهکاری، فضای مدرسهو بزهکاری، آخرینروندها در عملکرد آموزشی و برنامههایجدید برایکاهش بزهکاریدر مدرسه میپردازد.
¡ فصل 11 آخرینروندهای استعمال موادمخدر توسط نوجوانانـ شامل نتایج نظرسنجیهای «مؤسسه پژوهش اجتماعی»، «نظرسنجی ملی خانوار» و «مؤسسه مرجع برای والدین در زمینه استعمال موادمخدر» را نشانمیدهد. رابطه موادمخدر ـ خشونتنیز در کادر جدید «تمرکز بر بزهکاری» بررسیشدهاست.
¡ فصل 12 فصلجدیدی استکهتکامل تاریخینظام دادرسی نوجوانانرا تشریح مینماید و نگاهیکلیبهنظام فعلینیز میاندازد. اینفصلحاویسیر تاریخی احکام مربوط به قانون اساسیدر خصوص نظام دادرسی نوجوانانو همچنین، نمودارها و جداولی است که نشاندهنده جهتگیریِ در حال تغییر سیاستهایمربوط بهنظام دادرسی نوجوانان است: همچنین، «قانونکنترلجرائمخشونتآمیز مصوبسال 1994» و نحوه تأثیر آنبر کار پلیسدر اینفصلمورد بررسی قرار گرفته است.
¡ فصل 13 حاویمطالبجدیدیدر مورد نحوه رسیدگی پلیسبه جرائمخشونتآمیز نوجواناناست. کادر جدید «تمرکز بر بزهکاری» بهتحلیلحکم «ورنونیا علیه اکتون» در زمینه آزمایش اعتیاد بدون سوءظن از نوجوانان میپردازد.
¡ فصل 14 بهاطلاعاتروزآمد در خصوص روندهایملیبازداشت، نهادزدایی برای مرتکبان تخلفات نسبی و انصراف داوطلبانه ]دادگاه نوجوانان[ از حق خود اشارهمیکند. معیارهایقانونیِ در حال تغییر برای ارجاعبهدادگاهبزرگسالاندر اینفصلمفصلاً مورد بحثقرار گرفته است.
¡ فصل 15 اکنوندربرگیرنده قسمتهاییدر خصوص صلاحیت قضاییدادگاه نوجوانان، نقشپیچیده دادستاندادگاه نوجوانانو دادههایجدید در مورد جریانپروندهدر دادگاه نوجواناناست.
¡ فصل 16 بهبررسیاطلاعاتجدید در زمینه موفقیتبرنامههایاصلاح و تربیت در اجتماع میپردازد کهاین امر با ایدئولوژی«هیچچیز مؤثر نیست» در تعارض است. آخریندادههایمربوط بهتعداد پروندههای مجازاتتعلیقی نشانمیدهد کهشمار جوانانی که در حالگذراندن دوره مجازاتتعلیقی هستند، بیشاز هر زمان دیگریاست.
¡ فصل 17 بهبررسیمشکل همیشگی نابرابرینژادیدر تشکیلات اصلاح و تربیت نوجوانانمیپردازد. دعوی سال 1995 الکساندر علیه بوید بهتعریفحقبرخورداریاز اصلاح و تربیت در نظام دادرسی نوجوانانکمکمیکند. دادههایاخیر در مورد مراقبتپس از آزادی جوانان تحلیلشده است و کاربرد طبقهبندیاحتمالخطر و اهمیتمراقبتپس از آزادی نوجوانانبهعنوانسدیدر برابر تکرار جرم، مورد تأکید قرار گرفته است.
ابزارهاییادگیری
اینمتندارایمشخصاتزیر استکههدفاز آنها کمکبهدانشجویانبرای یادگیریو فهممطلببودهاست.
1ـ هر فصلبا فهرست عناوین آغاز میشود.
2ـ اینکتاببیشاز 200 عکس، جدولو نمودار دارد.
3ـ در هر فصلحداقلیک کادر تحت عنوان «یک مثال» وجود دارد که مقالات کوچکی در خصوصموضوعات مربوط به سیاستیا فرایندهایبزهکاری نوجوانان است. در اینمقالات، قسمتهای مربوط بهتفکر انتقادی گنجانده شده است کههدفاز آن کمکبهدانشجویانبرایآشنایی با مسائل و مشکلاتمربوط بهبزهکاری نوجواناناست.
4ـ مانند ویرایشهایقبلی، مقالات کوچک تحت عنوان «تمرکز بر بزهکاری» توجهخوانندگان را بهموضوعاتبسیار مهمو ویژهمعطوف مینماید. در این مقالات، دعاوی مطروحه در دیوانعالیکهتأثیر مهمیبر نظام دادرسی نوجوانانداشته است نیز مطرحشده است ـ مثلا، دعوی «گولت» (In Re Gault )، که مفهوممراحل مقرر قانونی برایمتخلفانجوانرا تعریفمیکند.
5ـ در پایانهر فصلفهرستیاز واژههای اصلی مورد استفادهدر سرتاسر فصل، آمدهاست. تلاششدهاستکهاینواژههای اصلی در فهرستواژگان انتهایکتاب گنجاندهشود.
6ـ هر فصلبا سؤالاتتفکر برانگیزیتحتعنوان «سؤالاتیبرایمباحثه» پایان مییابد.
7ـ واژهنامه انتهای کتاب، حاویتعاریفواژههایاصلی استفادهشدهدر متناست.
8ـ قسمتی تحتعنوان «بزهکاریآمریکایی» نیز خلاصه برخیاز یافتهها و نتیجهگیریهایمهم متنرا دربردارد.