حضرت محمد
اگر یک لحظه خورشید جهان افروز آفرینش در روی زمین نباشد، نشانی از زمین و زمان باقی نمی ماند ولی یک عمل است که ارزشش از خورشید بالاتر است:رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید:
ای علی، با هیچ کس جنگ نکن تا این که او را به اسلام دعوت کنی و به خدا سوگند اگر یک نفر به دست تو هدایت شود، برای تو بهتر از آن چیزی است که خورشید برآن می تابد، در حالی که ولایت تو را پذیرفته باشد.(1)
شرایط امر به معروف و نهی از منکر:
- خودش عامل به معروف و ترک کننده منکر باشد:
شخصی فرزندش را نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله آورده و عرض کرد: این کودک، زیاد خرما می خورد، و برای او ضرر دارد و گفته ما هم در او اثری ندارد، شما به او بفرمایید ترک کند. حضرت فرمود:
من امروز خودم خرما خورده ام. او را فردا بیاور تا من خودم خرما نخورده باشم و گفته ام در او اثر داشته باشد .
ذات نایافته هستی بخش/کی تواند که شود هستی بخش
رسول گرامی اسلام می فرماید:
شبی که مرا به معراج بردند، گروهی را دیدم که لب های آنان با قیچی های آتشین بریده می شد، هرچه بریده می شد باز هم به جای آن لب می رویید. به جبرئیل گفتم: این چه کسانی هستند؟
پاسخ داد: این ها خطباء امت تو هستند که می گویند آنچه را عمل نمی کنند و مردم را به نیکی امر می کنند و خود را فراموش می کنند. (2)
البته این به معنای ترک امر به معروف و نهی از منکر نیسب بلکه به این معنا است که ما در ضمن این که خودمان به خوبی ها عمل می کنیم دیگران را هم به خوبی ها توصیه کنیم.
کسی که امر به معروف می کند احتیاج دارد به این که: حرام و حلال را بشناسد، گرفتار نفس خود نباشد، خیرخواه مردم باشد، با مردم مهربان و رفیق باشد، گفتارش نیکو باشد، به تفاوت اخلاق مردم شناخت داشته باشد «بداند هر کس خلق و خویی دارد و با هر کس باید به طور خاص سخن گفت»
- معروف و منکر را بشناسد:
کسی که بدون علم و آگاهی به کاری می پردازد مثل کسی است که به بیراهه می رود، که هرچه راه می رود از مسیر و هدف اصلی دورتر می شود. اما کسی که با علم و دانش عمل می کند همچون رهروی است که در راهی مشخص و واضح حرکت می کند. کسی هم که می خواهد امر به معروف کند باید در مرحله اول حلال و حرام را به خوبی بشناسد همان گونه که از امام صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت فرمودند:
- کسی که امر به معروف می کند احتیاج دارد به این که:
حرام و حلال را بشناسد، گرفتار نفس خود نباشد، خیرخواه مردم باشد، با مردم مهربان و رفیق باشد، گفتارش نیکو باشد، به تفاوت اخلاق مردم شناخت داشته باشد «بداند هر کس خلق و خویی دارد و با هر کس باید به طور خاص سخن گفت»، از مکر نفس آگاه باشد «مبادا در قالب امر به معروف و نهی از منکر به اهداف شومی کشیده شود»، صابر باشد «اگر از مردم آزاری دید» انتقام نگیرد و شکایت نکند، با تعصب عمل نکند، برای نفسش غضب نکند «غضب او برای نفس خودش نباشد بلکه برای خدا باشد.» (3)
ارزش هدایت کردن دیگران در روایات
عن النبی صلى الله علیه و آله : مَن یَشفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً ، أو أمَرَ بمَعروفٍ ، أو نَهى عَن مُنکَرٍ ، أو دَلَّ على خَیرٍ ، أو أشارَ بهِ، فهُو شَریکٌ . و مَن أمَرَ بسُوءٍ ، أو دَلَّ علَیهِ ، أو أشارَ بهِ ، فهُو شَریکٌ . (بحار الأنوار : 2 / 24 / 76)
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : هر کس براى کارى نیک وساطت کند یا به کارى نیک فرمان دهد یا از کارى زشت باز دارد یا به کارى نیک راهنمایى کند و یا در هنگام مشورت آن را نشان دهد، چنین کسى [در انجام آن کار ]شریک است و هر که به کارى بد و زشت فرا خواند یا به آن راهنمایى کند و یا در هنگام مشورت آن را توصیه کند، او در آن کار شریک است.
روایت شده است که داوود علیه السلام تنها به صحرا رفت. پس خداوند به او وحى فرمود: اى داوود! چه شده است که تو را تنها مى بینم؟ عرض کرد: معبودا! شوق دیدار تو در جانم شدّت گرفته و میان من و خلق تو حائل گشته است. خداوند به او وحى فرمود: به میان آنان برگرد؛ زیرا اگر تو یک بنده گریز پا را نزد من بیاورى نام تو را در لوح، با صفت ستوده ثبت مى‌کنم. (بحارالأنوار : 14 / 40 / 26)
رهروان ولایت