مهدی را در محاسبات خود از قلم نیندازید!

مهدی را در محاسبات خود از قلم نیندازید!/ در این نوشتار به ترجمه مقاله"مهدی زنده (و یا غایب) را در محاسبات خود از قلم نیندازید" [1] خواهیم پرداخت. این مقاله توسط تیموتی فرنیش(Timooty furnish) از پژوهشگران معروف مسیحی در زمینه مهدویت و آخرالزمان نگارش یافته است. وی در این مقاله به بیان نکاتی در مورد نظرسنجی های موسسه پیو در حوزه مهدویت می پردازد.  توجه به این نکات بدین جهت که از زبان یک پژوهشگر مسیحی است، جالب توجه است. این مقاله صرفا با هدف آگاهی پژوهشگران محترم از مباحث روز مطرح شده در آن، ترجمه و منتشر می گردد و هدف تایید و ترویج تمام محتویات آن نیست.

نکاتی پیرامون نویسنده مقاله:

تیموتی فرنیش دارای مدرک دکترای تاریخ اسلام از دانشگاه اوهایو می باشد. زمینه های تحقیقاتی مورد علاقه وی مباحث آخرالزمانی اسلام، مهدویت و جهاد اسلامی است. وی رساله دکترای خود را در زمینه "جنبش های مهدوی" جهان اسلام انجام داده است.[1][2]

فرنیش در سال 2005 کتابی با نام "مقدس ترین جنگ ها: مهدی های اسلامی، جهاد آنان و اسامه بن لادن" را منتشر کرده است. در ادامه می توانید ترجمه بخشی از نظرات مهمی را که در مورد کتاب وی در سایت های مختلف چاپ شده است، مطالعه فرمایید:

"این کتاب مهمترین کتاب به زبان انگلیسی در این موضوع است" [3](سایت Evangelicals Now)

"یهودیان، مسیحیان و مسلمانان از این کتاب بهره خواهند برد زیرا این کتاب یک سنت عمیق در هر سه دین را توصیف می نماید که به طور شگفت آوری با اوضاع ژئوپلتیکی جهان کنونی مرتبط است... فرنیش در مورد مهدویت می نویسد، یک سنت اسلامی است که انتظار ظهور مسیح مسلمانان برای متحد کردن و تصفیه کردن جهان اسلام را دارد، کسی که تمام بی عدالتی های اجتماعی را ریشه کن خواهد کرد و عقاید مسلمانان را جهانی خواهد کرد. این ایده در یهود مشابه مسیحیت هم ریشه دوانده است...(این کتاب) بسیار جذاب در مورد تفکراتی پیرامون پتانسیل مهدی بودن اسامه بن لادن نوشته است... "[3]  (سایت های The Lexington Herald Leader،The Wichita Eagle،Birmingham News،The Dallas Morning News)

از جمله نکات جالب در مورد وی، سفر فرنیش در سال 2008 به تهران و قم است. وی از جمله میهمانان چهارمین همایش بین المللی دکترین مهدویت بوده است و در آنجا مقاله ای با عنوان "مقایسه حکومتهای مدعی مهدویت در طول تاریخ با نظریه حکومت واقعی مهدوی در آینده" ارائه می دهد.

فرنیش در این مقاله با توجه به بررسی جنبش ها و قیام های مختلفی که به نام مهدویت در دنیا اتفاق افتاده است، معیار گذشت زمان و میزان تاثیرگذاری آنان را جهت شناسایی دروغ بودن این مدعیان مطرح می سازد. وی می گوید: " افراد بسیاری در طول تاریخ و به خصوص قرن اخیر پیدا شده اند که ادعای مهدی بودن را داشته اند، اما به طور کل مسئله ای که موجب رسوایی این مدعیان شد، گذشت زمان و کوچک بودن شعاع تبلیغ آن ها بود... هیچ کدام از این شخصیتهای مدعی نتوانستند مدت زمان زیادی سخن خود را توجیه کنند، چرا که به هیچ وجه نتوانستند موج بزرگی را ایجاد کرده و به صورت فراگیر تأثیر گذار باشند. "[4]

عکس وی در برابر نمونه ساخته شده پرده کعبه در تهران

مهدی را در محاسبات خود از قلم نیندازید!

پیشتر توسط همین سایت در مقاله "مردم دنیا چه اندازه بازگشت منجی را نزدیک می دانند؟" به نتایج  و تحلیل هایی پیرامون نظرسنجی های موسسه آمریکایی "پیو" در زمینه آخرالزمان و مهدویت اشاره گردید. یک نظرسنجی مهم این موسسه در میان 23 کشور خاورمیانه و آسیا و شرق اروپا برگزار شده است. یکی از سوالاتی که در این نظر سنجی از مردم مسلمان این کشورها پرسیده شد، این بوده است که "آیا به بازگشت مهدی در طول عمرتان معتقدید؟". در نمودار گرافیکی زیر میزان پاسخ مثبت مسلمانان هر کشور بر اساس درصد، نمایش داده شده است.[5]

فرنیش نکاتش را بر اساس این نظر سنجی این گونه بیان می دارد (عبارات داخل گیومه ترجمه مقاله تیموتی فرنیش است):

" نکته اول: با توجه به نتایج نظر سنجی صورت گرفته در بین کشورهای اسلامی به طور میانگین حدودا 42 درصد معتقدند که حضرت در دوران عمرشان ظهور می کنند، می توان گفت همین درصد از جمعیت 1.6 میلیاردی مسلمانان جهان یعنی  627  میلیون نفر معتقدند که حضرت مهدی در دوران عمرشان ظهور می کند. که این بسیار بزرگتر از حد تصور من است. از زمانی که بنده در دهه 1990مطالعات مهدوی ام را آغاز کردم، همیشه گمان می کردم که حداکثر 10 درصد سنی ها اینگونه فکر می کنند. حال در این اطلاعات که عموما از کشورهای سنی نشین بدست آمده است میانگین حتی بیشتر از 45 درصد هم می باشد. باید توجه داشته باشید که این نظر سنجی در بزرگترین کشور شیعه نشین یعنی ایران برگزار نشده است. لذا مهدی گرایی بسیار قوی تر و گسترده تر از چیزی می باشد که تصور می شد.

نکته دوم : اینکه بر خلاف محاسبات منطقی که امام مهدی اصالتا به عقاید شیعیان بیشتر مربوط می باشد، در این نظر سنجی سه درصد بیشتر، متعلق به کشورهایی است که عمده جمعیت آنان اهل تسنن هستند یعنی افغانستان با 83%  و ترکیه با 68%  و تونس با 67%. این آمار در کشورهایی است که به ترتیب: برای اجرای سیاست های آمریکا در آن؛ آن را اشغال کرده ایم ، و برای تنها جمعیت مسلمان عضو ناتو است ، و برای کشور پیشگام و پیشرو در زمینه "بهار عربی" است.

در این مورد بنده تئوری های زیر را بیان می دارم : در افغانستان بسیار موضوع منجی گرایی رایج است چون هر دو جمعیت سنی و شیعه آن (به نسبت 80 % سنی ها و 20% شیعیان) در میان یک جنگ و اشغال توسط یک قدرت مسیحی می باشند.

در میان ترک ها هم دو نوع جریان "مهدی گرایی نرم" توسط  دو روشنفکر ترک و مهدی گرا رایج است یعنی ادنان اکتار ( یا همان هارون یحیی معروف) و فتح الله گولن.

در تونس که در شمال آفریقا می باشد هم یک بستر خیلی خوب در طول تاریخ برای جنبش های مهدوی وجود داشته و دارد. که ریشه آن به ابن تومارت (در سال های 1130 میلادی) باز می گردد.

نکته سوم: چرا جریان مهدی گرایی در کشورهای آسیای میانه نظیر ازبکستان و قرقیزستان و قزاقستان کم می باشد. شاید بتوان آن را بر اثر رواج اندیشه¬های مارکس ( وکمونیستی) در طی ده ها در این کشورها دانست. اما کسی می تواند بگوید چرا در کنار این کشور¬ها تاجیکستان دارای درصدی بیش از 39% درصد می باشد؟ موضوعی که ارزش تحقیقات در آینده را دارد.

نکته چهارم: مبادا فراموش کنید که در کنار این جواب های مثبت یک پاسخ مثبت دیگر نیز وجود دارد. که آن بازگشت عیسی بن مریم یا مسیح است، زیرا بر اساس بینش آخرالزمانی مسلمانان در قرآن و روایات، مسیح به همراه حضرت مهدی باز می گردد.

در کشورهای تونس و عراق و ترکیه بیش از دو سوم مسلمانان عقیده دارند که مسیح به زودی باز خواهد گشت.

من مطمئن نیستم که این موضوع در مورد سیاست خارجی امریکا اثرگذار باشد ولی لازم است که مسیحیان و رهبران کلیسا در مورد این موضوع به طور جدی فکر کنند.

بیان چند داستان دیگر که با همین موضوع مرتبط می باشند.

اولی مربوط به یک پاکستانی وبلاگ نویس می باشد که اخیرا تحت عنوان "استراتژی گراند" یک سری کلیپ ها در وبلاگش قرار داده است. وی در این ویدیوها بر اساس احادیث اسلامی و نیز پاره ایی اطلاعات مشکوک و نامطمئن دیگر زمان ظهور را پیشگویی کرده است. آقای استراتژی مدعی شده است است که زمان ظهور بیش از 14 سال دیگر نخواهد بود.[6]

همین طور به عنوان یک حرکت تکراری، سرویس امنیتی قرقیزستان یکی دیگر از افراد جیش المهدی (سپاه امام مهدی عج) را دستگیر گرده است. از وی سلاحی همچون چاقوی رزمی، اجزای بمب انفجاری ، چاشنی منفجره و برخی جزوات مذهبی افراطی کشف شده است.

استراتژی گراند و افراد JAM (جیش المهدی) معتقدند که حضرت مهدی به عنوان یک جنگ سالار جهانی عمل خواهد کرد و در طی سناریوهایی پیروز خواهد شد. آنها معتقدند که وی غیر مسلمانان را می کشد تا هنگامی که همه یا بمیرند و یا مسلمان شوند. اینکه چه نوع عقیده ای از مهدی گرایی بین جمعیت مسلمان 672000000 نفری که به آمدن او معتقدند رایج است هنوز ناشناخته است. بیاییم امیدوار باشیم که به جای مهدی گراهای جهادی، بیشتر مهدی گراها در این جمعیت گسترده به چیزی بیشتر از این معتقد باشند."

تا به حال فرنیش با  اشاره به این نظر سنجی ها و مسائل مربوط به آن، اهمیت بخش مهدویت را برای مخاطبان به ویژه رهبران امریکایی مطرح می سازد. فرنیش همچنین چند نکته اضافی تر را نیز مطرح می کند که به گونه ای هشدارهای نهایی وی در رابطه با این موضوع می باشد:

" 1- یک جنبش مهدوی دیگر در قرن 21 بسیاز نزدیک می باشد تنها کافی است 1% این جمعیت عقیده جهادی داشته باشند، آنگاه در حدود 6.72 میلیون مجاهد معتقد به مهدی خواهید داشت.

2- یک پتانسیل خیلی خوب در این کشورها برای جمع شدن به دور یک رهبر کاریزماتیک که ادعا می کند مهدی است، وجود دارد. تنها کافی است 20% یا 30% این افراد وی را قبول کنند، آنگاه وی در حدود 100 الی 200 میلیون هوادار خواهد داشت!

3- ترکیه خیلی بیشتر نیازمند محصور شدن است، چرا که بیش از 70% مردم به قول معروف غربی آن معتقدند که مهدی به زودی باز خواهد گشت.

4- افغانستان یک گزینه از دست رفته است: وقتی 8 نفر از هر 10 نفر مردم آن معتقدند که مهدی در طول حیاتشان بازخواهد گشت، تلاش برای ساخت جاده و بیمارستان و مدرسه دختران توسط کافران آن را تغییر نخواهد داد. "

الف . ر

گروه ترجمه کانون مهدویت دانشگاه فردوسی مشهد