تاریخچه تولید به هنگام
این روش بر روی افراد، کارخانجات و سیستم ها متمرکز بود. تویوتا فهمیده بود که سیستم تولید بموقع تنها زمانی موفق خواهد شد که هر فرد در سازمان در اجرای آن مشارکت داشته باشد وکارخانه و فرایندها برای حداکثر ستانده و بهره وری سازماندهی شوند و برنامه های کیفیت تولید برای برآورده ساختن تقاضای واقعی زمان بندی گردند.
اگر چه در آغاز کار این سیستم به عنوان روشی برای کاهش سطوح موجودی انبارهای ژاپنی مطرح بود ولی امروزه به یک فلسفه ی مدیریتی شامل مجموعه ای از علوم و دراختیار گرفتن یک سری جامع از اصول و تکنیک های تولید گسترش یافته است.
عئاصر تولید به هنگام
تولید به موقع شامل اجزای است که باید با هم ادغام شوند تا به صورت هماهنگ جهت دستیابی به اهداف JIT عمل نمایند.
این اجزا شامل کاهش زمان آماده سازی، نگهداری پیشگیرانه، سیستم کانبان، سیستم تولیدی کششی، آموزش کارکنان، گروه های حل مسئله، کارگران چند مهارته، کیفیت تأمین کنندگان، زمان بندی روزانه، MPS قابل تکرار، تجهیزات و تسهیلات کارخانه، ساده سازی طراحی تولید و کوچک سازی دسته های سفارش.
اهداف اصلی تولید به هنگام
برای تولید به موقع اهداف عمومی وجود دارند که برای هر شرکتی قابل اجرا هستند شامل: افزایش میزان بهره وری در فرایند تولید، افزایش توانایی سازمان برای رقابت با شرکت های رقیب و حفظ قابلیت رقابت در بلند مدت، کاهش سطح مواد، زمان و کار در فرایند تولید.
ولی به هر حال، چندین هدف دیگر نیز وجود دارند که ممکن است مختص هر سازمان باشند. اهداف برای هرسازمان در اولویت و اهمیت آنها مختصر می شوند. این اهداف دارای طیف زمانی بلند و کوتاه مدت هتستند و شامل موارد زیر می شوند:
شناسایی و پاسخگویی به نیازهای مشتری، تطبیق منطق کاری ژاپنی با هدف گذاری بهبود مستمر، طراحی کارخانه برای حداکثر بهره وری و سهولت تولید، هدف گذاری برای ارتباط هزینه کیفیت بهینه، کاهش اتلاف های غیر ضروری و هدف گذاری برای ایجاد اعتماد در بین عرضه کنندگان.
محدودیت های سیستم تولید به موقع
اگرچه مزایای استفاده از سیستم تولید به موقع بسیار زیاد هستند ولی داری محدردیت هایی می باشند. حذف ذخیره های احتیاطی که در روش سنتی نقش یک موجودی ایمنی را برای شرکت ایفا می کردند.
سطح مشارکت تعیین شده در سازمان های ژاپنی که نظام تولید به موقع را اجرا کرده اند با میزان مشارکت مورد نیاز برای ارضای کارگران در غرب سازگار نیست و ایجاد مشکل می کند استقلال افراد یکی دیگر از محدودیت های این سیستم است که بیشتر به محدود شدن زمان چرخه ی تولید یا زمان بین فعالیت های تکراری نسبت داده شده است. مقاومت در برابر تغییر ممکن است در دو سطح مقاومت منطقی و مقاومت احساسی صورت گیرد.
پیش نیازهای یک برنامه JIT
پیش نیازها برای یک برنامه JIT برگیرنده ی تمامی فعالیت ها و آماده سازی مورد نیاز یک سازمان قبل از مبادرت به اجرای برنامه ی JIT می باشد. این مرارد نوعاً شامل ارزیابی کارخانه، نفوذ مدیریت، فعالیت های بهسازی محیط کار و انعلاف پذیری سازمانی می شوند.
برنامه ریزی سیستم تولید به موقع
درصد زیادی از عدم موفقیت های مربوط به سیستم تولید به موقع به دلیل عدم اجرای آن بر اساس یک برنامه کامل مشخص می باشد. بنابراین می بایست ساختار یک برنامه را جهت اجرای سیستم تولید به موقع همانند الگوی زیر تعریف و ایجاد نمود، سازماندهی برنامه متشکل از:
الف: آگاهی و مطالعه پیرامون سسستم تولید به موقع
ب: تشکیل کمیته راهبری ج: تشکیل گروه ارزیابی
د: برنامه مشارکت کارکنان
ه: در این مرحله ارزیابی استراتژیک سازمان می بایست صورت پذیرفته و فرصت های به وجود آمده تعیین گردد. پس از این طراحی فعالیت ها و اقدامات اصلاحی به شکل کامل برای پروژه بهبود درشرکت شکل خواهند گرفت.
رویکرد مدیریت تولید JIT
ازنظر رویکرد مدیریت تولید سیستم تولیدی JIT ، اصطلاح JUST IN TIME معمولاً به این معنی است که خرید مواد خام و سایر قطعات تولید فقط در زمان مصرف در فرایند تولید، از فروشندگان خریداری شونو. ازطرفی تولید زمانی انجام خواهد شد که سفارش از مشتری گرفته شود به همین خاطر این سیستم تولید را اصطلاحاً سیستم کششی تولید «تقاضا» نیز نامیده اند، زیرا تا مشتری تقاضا نکند تولیدی انجام نمی شود و لذا عکس سیستم تولیدی سنتی است که در آن مواد تا حد ممکن به فرایند تولید تزریق می شود و فرایند نیز تا حد ممکن تولید می کند.
رویکرد مدیریت موجودی های JIT
مدیریت موجودی ها در سیستم JIT بر این اساس استوار گردیده است که میزان موجودی ها اعم ازمواد، کار در جریان ساخت و کالای ساخته شده تا حد ممکن در سطح بسیار پایین «درحد صفر» نگه داشته شود. مواد فقط زمانی که به آن نیاز است از فروشندگان مواد دریافت شود.
این زمانی میسر می شود که اصول زیر در مدیریت موجودی ها رعایت شود:
ـ تمرکز بر روی موجودی صفر
ـ یافتن عرضه کنندگان قابل اطمینان
ـ کاهش در حجم سفارش مواد و افزایش تکرارسفارش مواد
ـ بهبود راه های به کارگیری موجودی ها
ـ کاهش زمان تحویل سفارش مواد
ـ قابلیت انعطاف سفارشات مواد
رویکرد مدیریت کیفیت سیستم JIT
این رویکرد از طریق ارتباط دائمی با تعدادی محدود ازفروشندگان منتخب میسر می شود. زیرا برای رسیدن به کیفیت بالا و بلند مدت، لازم است مواد با کیفیت و بدون نقص دریافت شود حتی اگر قیمت خرید این مواد حداقل ترین باشد. از طرفی بالابردن کیفیت علاوه بر بر قراری ارتباط با فروشندگان، با عامل مهمتری همچون استقرار موفق سیستم JIT نیز بستگی دارد.
برای رسیدن به هدف حداقل ضایعات و نقایص، کیفیت بایستی در طول طراحی تولید مطرح باشد. لازمه این سیستم این است که خود کارگران اصلاح کننده سیستم باشند و ضایعات را درحین تولید کشف کرده و نسبت به اصلاح سیستم «چه مربوط به ماشین آلات باشد و چه مربوط به کارگران» اقدام کنند.
مدیریت کارخانه برای تولید به موقع
اجرای یک سیستم تولید به موقع نیازمند آن است که جانمامی کارخانه برای تسهیل در انعطاف پذیری و تماس کارگر تغییر داده شود. جانمای کارنخانه به صورت گسترده در برگیرنده ی ماشین آلات و تجهیزات و به مفهوم تخصصی نمودن فعالیت ها و سازمان به وسیله فرایندها و محصولات است.
کاهش زمان و فضا در تولید می تواند به طور مؤثری از طریق بکار گیری تولید سلولی انجام شود. تولید سلولی می تواند به بهترین شکل و به عنوان ارتباط بین عملیات بر اساس وابستگی های مختلف قطعات و شباهت فرایند تولیدی در مقابل گروه بندی سنتی ماشین آلات، بر اساس توانایی وظیفه ای همانند درل ها در یک دپارتمان و ماشین های تراش در قسمت دیگرانجام شود.
کانبان
کانبان ابزاری تصویری است که برای دستیابی به تولید به هنگام بکاربرده می شود. کانبان معمولاً کارتی مستطیلی شکل، دارای پوشش پلاستیکی است. یک کانبان اجازه تولید یا دستور توقف را صادر کرده و حاوی اطلاعات زیر نیز باشد. تأمین کننده قطعه یا محصول، مشتری، محل انبارکردن، نحوه حمل ونقل (برای مثال اندازه حامل ها و روش های جابه جایی). دو نرع کارت کانبان وجود دارد:
کانبان تولید، که نوع و تعداد محصولی را که فرآیند بالا دستی (تأمین کننده) می بایست تولید کند مشخص می سازد.
کانبان برداشت، که نوع و تعداد محصولی را که فرآیند پایین دستی (مشتری) ممکن است بر دارد مشخص می نماید.
اندازه گری کارایی در JIT
زمان، عامل بسیار مهم در سیستم JIT است. بنابراین اندازه گیری زمان می تواند راهنمایی در جهت اطمینان از انجام وظایف و عدم وجود موانع بر سر راه تولید باشد. مدت زمانی که لازم است یک محصول فرایند تولید را طی کند تا به محصول نهای تبدیل شود، سیکل زمانی تولید نامیده می شود. این سیکل زمانی شامل چهارعنصر جداگانه است:
ـ زمان پردازش و تولید محصول
ـ زمان انبارداری و نگه داشته شدن محصولات پشت ماشین آلات
ـ زمان حرکت و نقل و انتقالات تولیدات بین واحدهای تولیدی
ـ زمان بازرسی وکنترل کیفیت
از میان این چهار زمان فقط زمان پردازش و تولید برای محصول ارزش ایجاد می کند ومایو عناصر نه تنها هیچ ارزشی به محصول نمی دهند بلکه هزینه زا نیز هستند.
نتیجه گیری
در عمل برای پیاده کردن یک سیستم تولیدی موقع، از هر رویکردی، شاید عمل کردن به بسیاری از این اصول مقدور باشد. تولید به هنگام یا جی آی تی به معنای تولید محصول مورد نیاز در زمان مناسب و به تعداد مناسب است. در این حالت، هر چیز دیگری مودا محسوب می شود.
JIT در تویوتا عبارت است از ایجاد جریان ارزش به نحوی که مشتری جذب شود. اجزاء سیستم JIT عبارتند از: سیستمی از ابزارهای دیداری) معمولاً کارت های راهنما است که دستورالعمل کار را فراهم کرده و بین مشتریان و تأمین کنندگان در داخل و خارج از کارخانه هماهنگی ایجاد می نماید.
سیستمی که از کار استاندارد شده و کایزن پشتیبانی می کند. هدف این است که، تولید روزانه با سرعتی یکنواخت صورت گیرد، به طوری که نوسانات به حداقل برسد.
کارگران دارای قابلیت بالا، به معنای افراد دارای مهارت های گوناگون در حل مسائل می باشند. که توانایی انجام کارهای متفاوت را داشته و در فعالیت های بهبود مشارکت می نمایند.
ماشین آلات دارای قابلیت بالا، به معنای انجام فعالیت های نگهداری بهره ور جامع TPM و 5S برای مقابله با اتلافات 6 گانه بزرگ است که عبارتند از خرابی ماشین آلات، تأخیردرتنظیم وراه اندازی، بیکاری و توقف های جزئی، کاهش سرعت، نقص های فرآیند و کاهش بازده فرآیند.