مروری بر تاریخچه تکاملی برنامه ریزی ، کنترل و ارزیابی موجودیها

·    اولین اقدام تاریخی در زمینه ارزیابی موجودیها مربوط به قرن شانزدهم میلادی است که توسط خانواده فوگر (Fugger) که صاحب صنایع ذوب فلزات و امتیاز حفاری در معادن اطریش را داشتند شناسایی گردیده است که این خانواده مخارج مواد و دستمزد را در جایی تحت عنوان ( حساب معدن و کارخانه ) نگهداری می نمودند تا زمان ارسال کالا سهمی از این حساب را بستانکار نموده تا سود قابل محاسبه گردیده و در نهایت مانده این حساب به ارزش کالاهای در انبار افزوده می گردید .

·    کریستوفرپلانتین (Christopher Plantin) ناشر معروف فرانسوی در قرن شانزدهم نیز روش مشابه خانواده فوگر جهت تعیین بهای تمام شده کتابهای موجود در انبار و کتابهای فروخته شده را در یک حساب جداگانه جهت ارزیابی کتابها و سود هر یک از انتشارات خود جمع آوری و ثبت می نمود .

·    پس از انقلاب صنعتی که واحدهای صنعتی به صورت مشارکتی پدید آمده بود برای جلوگیری از بروز اشتباهات ، حفظ و توازن نقدینگی ، کنترل فعالیتهای تولیدی درخصوص میزان مواد خام ، مواد در جریان ساخت و محصول ساخته شده در انبارها و همینطور ارزیابی موجودیها و سنجش کارایی فعالیتها در مراحل مختلف ساخت و مقایسه آن با سایر کارخانجات و در نهایت جهت اخذ تصمیمات منطقی و آگاهانه در زمینه تعیین بهای فروش محصولات تولیدی قابل عرضه در بازار رقابتی ، ضرورت ابداع روشهای جدید حسابداری و استقرار سیستم های نوینی که بتواند پاسخگویی نیازهای فوق باشد بوضوح مشهود گردید .

·    اولین قدم در ثبت هزینه های تولید به منظور ارزیابی موجودیها در واحدهای تولیدی در چارچوب سیستم دفترداری دوطرفه شخصی به نام رابرت هامیلتون (Robert Homilton) بود که در مقالات منتشر شده از وی می توان شرح سیستمی را مشاهده کرد که شامل حسابهای مواد و کار در جریان ساخت و کالای ساخته شده و اختصاص دفاتر فرعی برای نگهداری حساب مواد و دستمزد بود .

·      در سال 1818 میلادی اولین سیستم حسابداری صنعتی به صورت مرحله ای توسط کرون هلم (Cron Helm) و پاین (Payen) برای تعیین ارزش موجودیها و بهای تمام شده کالای ساخته شده در هر مرحله و برای هر سفارش کار ،  پی ریزی گردید .

·    بین سالهای 1818 تا 1885 افزایش پیچیدگی فعالیتهای تولیدی ، استفاده گسترده تجهیزات تولیدی ، نحوه تخصیص سربار و سرشکن شدن آنها بر موجودیهای کالا موجب گردید ابهامات و سؤالات متعددی در زمینه سیستم های ابتدایی هزینه یابی مطرح شود که سیستم حسابداری صنعتی در آن زمان قادر به پاسخگویی به آنها نبود .

·    بین سالهای 1885 تا 1920 میلادی حسابداری صنعتی جهت برنامه ریزی ، کنترل و ارزیابی موجودیها از سطح ابتدایی قرون وسطایی تا سطح مدرن و پیشرفته امروز آن ارتقاء یافت . گرچه هزاران حسابدار و مهندس در این تحول و رنسانس سهیم هستند اما خطوط اصلی آن توسط صاحبنظران و اندیشمندانی چون هنری متکالف (Henry Metcolfe) کارکه وفلز (Carcke and Fells) ، جورج نورتون (George Norton) ، الکساندر هـامیلتون چـرچ (Alexander Hamiltton Church) ، استـانـلی گاری (Stanley Gorry) ، چـارترهاریسون (Charter Harrison) و در نهایت اسکاول (C.H. Scovel) ترسیم و پایه ریزی گردید .