اغلب والدین به محض مواجهه با تب بالای فرزندان شان به سراغ دارو می روند. براساس گزارش جدید آکادمی امراض کودکان آمریکا که اخیرا در مجله پدیاترکس منتشر شده است، صرفا دخالت دارویی برای کاهش تب ضروری نیست.
طبق گفته دکتر جانیس سالیوان، نویسنده ارشد این گزارش، باید بر رفع ناراحتی های کودک تمرکز کرد، نه صرفا دمای بدن وی. تب یکی از راه های بدن برای مقابله با بیماری است و بدن ضمن افزایش دما، سیستم ایمنی را تحریک و مانع پیشروی باکتری ها و رشد ویروس ها می شود.
سالیوان اذعان داشت، این فواید تب می تواند طول مدت بیماری فرزند شما را کوتاه کند. والدین باید آگاه باشند که اگرچه تب نشانه بیماری یک کودک است، اما ممکن است درصورت عدم بروز علائمی چون بی حالی، درد یا کم شدن آب بدن نیازی به مراجعه به پزشک وجود نداشته باشد. نویسنده تأکید کرده است که هدف اولیه از درمان تب، بهبود سطح آسایش و راحتی کلی کودک است.
براساس دستورالعمل های ارائه شده در این گزارش، برای رفع ناراحتی کودک در هنگام تب می توان از داروهای ضد تب، نظیر استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کرد.
محققان این گزارش اشاره کرده اند که طبق مدارک موجود تفاوتی میان اثربخشی ایبوپروفن و استامینوفن برای کاهش علائم تب وجود ندارد، اما براساس برخی شواهد استفاده از دوزهای متناوب از این دو دارو می تواند مثمرثمر واقع شود.
با این حال پژوهشگران هشدار داده اند که ممکن است اجرای این دستور، عوارض جانبی به همراه داشته و برای والدین گیج کننده تر باشد. حتی هنگام مصرف جداگانه این دو دارو نیز باید مراقبت های لازم به عمل آید؛ زیرا ثابت شده است که آن ها دارای اثراث جانبی نادر هستند.
ممکن است ایبوپروفن خطر مسمومیت سلول های کلیه را به ویژه در کودکان مبتلا به کم آبی بدن یا بیماری های جدی ایجاد کند. به همین ترتیب نیز مسمومیت حاد با استامینوفن می تواند موجب آسیب شیمیایی کبد شود.
ممکن است مسمومیت مزمن با استامینوفن که در نتیجه تجمع مقادیر زیادی از این دارو در بدن به علت مصرف مقدار متعادل آن طی یک دوره طولانی ایجاد می شود، بیماری هپاتیت را وخیم تر کند.
برای پیشگیری از مسمومیت کودکان با داروهای کاهش دهنده تب، والدین باید از روش درست اندازه گیری دارو استفاده کنند. مقدار تجویزی دارو به وزن کودک بستگی دارد نه سن یا قد. به علاوه، هنگام دادن یک داروی تب بر به کودکان، از قاشق مخصوص استفاده کنید نه قاشق های چای خوری آشپزخانه؛ زیرا آن ها از نظر اندازه خیلی با قاشق های مخصوص شربت های دارویی کودکان متفاوت هستند و می توانند منجر به کم درمانی یا بیش درمانی شوند.
سالیوان توصیه می کند که: والدین از بیدارکردن کودکان شان برای دادن داروی تب بر به آن ها خودداری کنند؛ زیرا به خواب رفتن کودکان نشانه این است که آن ها درد و ناراحتی ندارند. بهتر است که والدین از دادن داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی حاوی استامینوفن، ایبوپروفن و همچنین داروهای تب بر دیگر خودداری کنند.
اغلب والدین اطلاع ندارند که این داروها در ترکیبات شربت های سرفه نیز وجود دارد و در نتیجه 2 برابر به کودکان شان داروی ضد تب می دهند. از این رو به جای استفاده از داروهای تب بر، می توانند از روش های طبیعی مانند پاشویه و دادن مایعات کافی برای پایین آوردن تب کودکان استفاده کنند.
گرچه تب به تنهایی دلیلی برای ترس نیست اما توصیه می شود که والدین نسبت به علائم جدی بیماری فرزندان شان دقت نظر داشته باشند و اطمینان یابند که به طور درست به بدن کودکان شان آب رسانی می شود و درصورت وخیم شدن حال عمومی آن ها به پزشک مراجعه کنند.
نسبت به تب کودکان بی توجه نباشید
با این حال نمی توان گفت هنگام تب کودک جای هیچ نگرانی نمی باشد، اما به ندرت عوارض بعدی تب برای سلامت کلی کودک مضر است. تب به معنای این است که دمای بدن کودک از حد نرمال بالاتر است.
دمای طبیعی بدن در حال عادی بین 5/36 تا 5/37 درجه سانتی گراد می باشد.
دمای بدن کودکان نسبت به بچه های سنین مدرسه اندکی بالاتر است و باید توجه داشت که دمای بدن تمامی افراد در طول روز مقداری بالاتر از حد عادی می شود و پس از نیمه شب نیز مقداری کاهش می یابد که این امر طبیعی محسوب می شود؛ به عبارت دیگر دمای بدن کودکان صبح گاه حدود 7/37 درجه و عصر حدود 2/38 درجه سانتی گراد باشد.
بسیاری از کودکان هنگام تجهیز سیستم ایمنی؛ یعنی پس از دریافت واکسن، سرماخوردگی و گلودرد، یا عفونت گوش و دستگاه ادرار دچار تب می شوند.
رفتار کودک وقتی که تب دارد
* در این مورد لازم به ذکر است، که رفتار کودک شما مهم تر از دمای بدن او است. اگر دمای بدن او تا 9/38 درجه باشد؛ رفتاری طبیعی، راحت و آرام دارد، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
* اما اگر دمای بدن او حتی 2/38 درجه سانتی گراد باشد، ولی مرتب گریه کند، یا واکنش مناسب به محرک ها نشان دهد، یا حالاتی شبیه شوک داشته باشد، بی وقفه باید او را نزد پزشک ببرید، حتی اگر گریه و بی قراری او به گونه ای باشد که نتوانید او را آرام کنید، باید با پزشک تماس بگیرید.
* اگر کودک شما زیر سه ماه سن دارد؛ در صورت بروز تب حتماً باید او را برای معاینات بیشتر نزد پزشک متخصص ببرید. به یاد داشته باشید که کودکان به سرعت بیمار می شوند، اما خیلی زود بهبود می یابند و در بسیاری از موارد جای نگرانی نیست.
* هرگاه دمای بدن کودک شما ناگهان بالا رود و دچار لرز و تکان های غیر قابل کنترل شود و حتی هوشیاری خود را نیز از دست بدهد، در معرض حمله ی تب یا تشنج می باشد.
این موضوع نیاز به رسیدگی سریع دارد، اما در بیشتر موارد مشکل حاد برای آینده ی او ایجاد نمی کند؛ این گونه حملات معمولاً پس از 20 ثانیه برطرف می شود، اما در شرایط خاص ممکن است تا 4 دقیقه نیز طول بکشد؛ در این صورت کودک را نزد پزشک ببرید و در این فاصله هر گونه لباس تنگ را از تن او بیرون آورید و هرچه را در دهان دارد، خارج کنید تا دچار خفگی نشود.
تشخیص تب در منزل
بررسی ها نشان می دهد که والدین در 75 درصد موارد با لمس کردن پیشانی کودک، یا بوسیدن این ناحیه از صورت او دمای بالای بدن او را تشخیص می دهند، البته به منظور تشخیص دقیق تر میزان تب می توان از یک دماسنج در زیر زبان او استفاده کرد.
اگر کودک احساس ناراحتی کند، یا سابقه تشنج داشته باشد؛ می توانید از شیوه های ذیل استفاده نمایید:
ـ در کودکان بالای دو ماه می توانید از قطره یا شربت استامینوفن استفاده نمایید که البته دوز و فاصله میان وعده ها باید با توجه به وزن و سن و شرایط کودک تعیین شود.
- لباس های اضافی و ضخیم را از تن کودک درآورید.
- اتاق را خنک نگاه دارید و در صورت نیاز فقط یک ملحفه برای کودک کافی است.
- به کودک آب و مایعات خنک بنوشانید. خورانیدن شیر نیز مانعی ندارد. آب میوه و سوپ هم مفید است. همچنین می توانید به صورت، دست و پاها و در برخی موارد تمام بدن او آب خنک بزنید.
- وقتی کودک را با آب خنک ـ نه خیلی سرد ـ خیس می کنید، بدن او را خشک نکنید تا دمای بدن همراه تبخیر آب به تدریج کاهش یابد.
- به کودک اصرار نکنید که به رختخواب برود و بخوابد. او بدون تقلای زیاد می تواند به آرامی بازی کند، یا در کنار شما باشد.
- به کودک گرسنگی ندهید و او را از خوردن محروم نکنید؛ زیرا کودکان بیمار نیاز به کالری و مایعات زیادتری دارند.