درباره آلرژی غذایی کودکان چه می دانید؟
وقتی گلوت می خاره
تا به حال درباره تغذیه تکمیلی شنیده اید؟ هنگامی که نوزاد 6 ماهش شد باید کم کم غذاهای دیگری جز شیر مادر به او بدهید. به این دوره تغذیه ای، تغذیه تکمیلی میگویند. این دوران برای کودک شما بسیار مهم است و باید با دقت زیادی غذاهای مختلف را به بدن او معرفی کنید، گاهی دستگاه ایمنی برخی کودکان آنچنان که باید تکامل نیافته و در برابر برخی غذاها واکنشهای حساسیتی نشان خواهد داد. اگر می خواهید تازه وارد کوچک تان دچار علایم حساسیتی نشود بهتر است راهنمای کامل ما و توصیات دکتر داوود لکستانی را در این باره بخوانید.
مهسا قلی چپور
متهم ردیف اول
اگر فرزندتان بعد از خوردن غذایی به خصوص، علایم گوارشی از قبیل(نفخ، دفع گاز، اسهال، دل درد یا استفراغ) از خود نشان میدهد، احتمالا بدنش نمی تواند آن غذا را بپذیرد؛ به این معنی که دستگاه گوارش فرزندتان قادر نیست راحت آن غذا را هضم و جذب کند. حدود 15 درصد نوزادان زیر یک سال، درجاتی از این تحمل ناپذیری را نشان میدهند. برای بعضی کودکان محرک های زیادی لازم است تا علایم حساسیت خود را نشان دهند اما در برخی دیگر تنها مقدار ناچیزی از یک ماده غذایی میتواند واکنشهای حساسیتی شدیدی را در آنها ایجاد کند. گاهی تحمل ناپذیری ماده غذایی ظرف چند روز بر طرف میشود اما در دیگر مواقع مشکل کودک مدت ها باقی خواهد ماند.
حساسیت به شیر گاو با تحمل ناپذیری لاکتوز فرق دارد
تحمل ناپذیری لاکتوز حالتی است که دستگاه گوارش، آنزیم تجزیه کننده قند شیر (لاکتوز) را ندارد. این وضعیت در نوپایان و بزرگسالان دیده میشود. لاکتوز در دستگاه گوارش این افراد تجمع یافته، تخمیر شده و گازهای دردناک، نفخ و ناراحتیهای گوارشی دیگری تولید میکند.
یکی از مشکل سازترین غذاهایی که میتواند نوزادان را دچار واکنشهای حساسیتی شدید کند، شیر گاو است. بیش از 7 درصد کودکان قادر نیستند شیر گاو را هضم کنند. این وضعیت موقتی که در اثر وجود نوعی ویروس در معده نوزاد ایجاد میشود گاهی با عدم تحمل لاکتوز- حالتی که بدن نمیتواند قند شیر را هضم کند و در کودکان و بزرگسالان معمول است اشتباه گرفته میشود.
حساسیت به شیر گاو در اثر حمله سیستم ایمنی نوزاد به پروتئینهای شیر گاو ایجاد میشود. در اثر این اتفاق، در بدن موادی به نام هیستامین تولید و آزاد شده و وارد جریان خون میشوند و به این ترتیب کودک علایم حساسیت را نشان میدهد.
اگر میخواهید دوران تغذیه تکمیلی را برای فرزندتان شروع کنید بهتر است معرفی شیر گاو را برای مراحل انتهایی- حدود یک سالگی- بگذارید.
اگر فرزندتان بعد از وعده های غذایی دچار ناراحتیهای شکمی میشود، بهتر است مشکل او را با متخصص اطفال مطرح کنید. پزشک تشخیص میدهدکه آیا فرزندتان دچار تحمل ناپذیری غذاست یا بیماری دیگری دارد. البته ممکن است قضیه آن قدرها هم نگرانکننده نباشد، مثلا شاید هنگام آماده کردن محلول شیر خشک، نسبت آب و شیر را به درستی رعایت نکرده باشید.
اگر خودتان به فرزندتان شیر میدهید ممکن است پزشک نحوه تغذیه شما را هم جویا شود و بررسی کند که آیا رژیم غذایی شما باعث ایجاد گازهای گوارشی نوزاد میشود یا خیر.
غذا دادن بیش از حد به کودک هم میتواند عامل علایم فوق باشد.
آغاز غذاهای جامد
به محض اینکه فرزندتان خوردن غذاهای جامد را شروع کند، ممکن است تحمل ناپذیری های دیگری هم نسبت به غذاهای جدید از خود نشان دهد. برخی کودکان در هضم گلوتن مشکل دارند. گلوتن نوعی پروتئین است که در گندم، چاودار و جو وجود دارد. تا فرزندتان 9- 6 ماهش نشود، نمیتوانید حساسیت او به گلوتن را متوجه شوید. برخی کودکان ممکن است به فروکتوز، قند میوه و ساکارز، قند خوراکی هم حساسیت نشان دهند.
چطور مشکل را برطرف کنیم؟
متخصص اطفال به شما پیشنهاد میدهد که یک نوع غذا را از رژیم فرزندتان حذف کنید تا به تدریج عامل حساسیت مشخص شود. اگر پزشک دستور حذف یک غذا را از برنامه غذایی نوزادتان بدهد معنی اش این نیست که در آینده دیگر قادر نیست آن غذا را بخورد. مثلا ممکن است شما به پزشک مراجعه کنید و بگویید که نوزادتان بعد از خوردن کدوی پخته دچار نفخ میشود و پزشک اطفال خوردن کدو را تنها به مدت 8 هفته برای فرزندتان محدود کند.
مشکلات جدی تر
حدود 6 درصد نوزادان به برخی غذاها حساسیت کامل دارند، به این معنی که وقتی کودک غذایی به خصوص را میخورد سیستم ایمنی اش فعالیت شدیدی علیه آن غذا می کند و هر بار که غذای مورد نظر به بدن نوزاد برسد واکنش بروز میکند. حساسیت ها عبارتند از: خارش، التهاب، استفراغ، اسهال، آب ریزش مداوم بینی، وزن نگرفتن نوزاد، مشکلات تنفسی، اگزما: 40 درصد نوزادانی که اگزما دارند دچار حساسیت غذایی هم میشوند. وجود خون در مدفوع، تورم زبان، خس خس صدا، پوسته پوسته شدن
مهمترین غذاهایی که سبب ایجاد چنین حساسیتهایی میشوند: شیر گاو، تخم مرغ ، مغز ها (گردو، فندق، آفتاب گردان، بادام و...)، گندم، سویا ،ماهی و غذاهای دریایی برای ایجاد چنین حساسیت هایی لازم نیست فرزندتان حتما از این غذ اها بخورد. اگر شما به او شیر می دهید و خودتان یکی از این غذاها را خورده باشید یا مثلا ماهی پاک کرده باشید یا با دست تان آجیل خورده باشید و سپس به فرزندتان دست بزنید، علایم حساسیتی او، خود را نشان خواهند داد!
مقابله با آلرژی غذایی
متخصصان برای درمان آلرژی نوزادان به غذا، دو روش کلی دارند:
- · کم کردن تک به تک مواد غذایی رژیم نوزاد یا شما( اگر شیر خودتان را به او میدهید) تا یافتن ماده غذایی حساسیت زا
- · آزمایش پوستی: در این روش متخصص عصاره پروتئین غذاهای مختلف را روی پوست نوزاد قرار میدهد و اگر پوست بعد از هر یک از این آزمایش ها قرمز شود یعنی کودک به آن غذای به خصوص حساسیت دارد.
- · ممکن است از اینکه نوزاد چند ماهه تان به خوراکی ها حساسیت نشان می دهد نگران و ناراحت شوید؛ اما خیالتان راحت باشد که در اکثر موارد، این حساسیتها بعد از مدتی برطرف خواهند شد.
چرا بعضی از بچه ها به غذا حساسیت دارند؟
هنوز دقیقا مشخص نیست که چرا در برخی بچه ها علایم حساسیتی بروز می کند. اما متخصصان می دانند کودکانی که در خانواده هایی با سابقه آلرژی(والدین، خواهر یا برادر مبتلا به آلرژی) به موا دغذایی، حیوانات، گرد و غبار و گرده ها، متولد میشوند به احتمال بیشتری دچار آلرژی غذایی میشوند. البته این کودکان ممکن است بعد از 3- 2 سالگی علایم آلرژی های دیگری را هم نشان دهند.