سندرم مرگ ناگهانی کودک چیست؟
این سندرم یک از علل مرگ و میر کودکان یک ماهه تا یک ساله است و نکته نگران کننده این است که درمانی ندارد و بخوبی نمی توان با آن مقابله کرد چون یک بیماری یا ناخوشی نیست. این سندرم به نام مرگ گهواره نیز نامیده می شود و زمانی این تشخیص مطرح است که کودکی که کمتر از یک سال عمر دارد بطور ناگهانی می میرد و پس از تحقیقات کامل پزشکی و پزشکی قانونی و حتی اتوپسی، علتی برای مرگ یافت نمی شود. این سندرم حادثه ای تکان دهنده و بسیار غم انگیز برای خانواده محسوب می شود زیرا بدون هیچگونه علامت هشدار دهنده ای رخ می دهد.
شایعترین سن بروز آن بین 2 تا 4 ماهگی است و 90% موارد در کودکان کمتر از 6 ماهه رخ می دهد. در اکثر موارد هنگام خواب و اغلب در ساعت 10 شب و در طول ماههای سرد سال اتفاق می افتد.
البته شب هنگام تنها زمانی نیست که سندرم مرگ ناگهانی کودک بوقوع می پیوندد. اگر شما کودک خود را به مهد کودک یا شیرخوارگاه می سپارید باید به خاطر داشته باشید که حدود 20% از تمام موارد این سندرم در این گونه مراکز رخ می دهند. بنابراین باید مطمئن شوید که مسئول شیرخوارگاه کودک را به پشت بخواباند و از دستورالعملهای ارائه شده برای خوابی ایمن پیروی کند.
چه عواملی موجب ایجاد سندرم مرگ ناگهانی کودک می شوند؟
علت این سندرم تا کنون مشخص نشده است. محققان در طول سه دهه گذشته به حقایق زیادی در این رابطه دست یافته اند ولی هنوز به پاسخی قطعی برای این سوال نرسیده اند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این سندرم زمانی رخ می دهد که کودکی که دارای یک بیماری زمینه ای است (نظیر نقصی نامحسوس در مغز که موجب اختلال در تنظیم تنفس، دمای بدن و سیستم بیدار شدن کودک شود)، در دوره بحرانی از تکاملش بر روی شکم می خوابد و یا در محیطی قرار می گیرد که دارای هوائی بسیار گرم و آلوده از دود است. کارشناسان در حال حاضر مشغول مطالعه مغز، سیستم خودکار عصبی، مراقب از شیرخواران و محیط خواب آنها، عفونت و ایمنی و عوامل ژنتیک هستند تا پاسخ سوال خود را بیابند.
کدام کودک بیشتر در معرض خطر قرار دارد؟
علیرغم آنکه هنوز علت سندرم مرگ ناگهانی کودک بدرستی مشخص نشده تا کنون چند عامل خطرزا در این رابطه شناسایی شده اند. این عوامل عبارتند از:
* داشتن والدین یا پرستاری که سیگار می کشد
مطالعات نشان می دهند که با حضور هر فرد سیگاری در منزل احتمال سندرم مرگ ناگهانی کودک افزایش می یابد.
* خوابیدن بر روی شکم
تحقیقات نشان می دهد که احتمال بروز این سندرم در کودکانی که بجای خوابیدن بر پشت به روی شکم می خوابند 7/1 تا 9/13 برابر (بر حسب نوع مطالعه) بیشتر است. وقتی کودک بر روی شکم می خوابد احتمال افزایش درجه حرارت بدنش بالا می رود، وقفه در تنفس رخ می دهد و هوای بازدمی خودش را تنفس می کند و در نتیجه میزان دی اکسید کربن در خون بالا می رود. بعلاوه، مطالعات گوناگون نشان داده اند که اگر کودکی که عادت دارد به پشت بخوابد، به روی شکم خوابانیده شود احتمال بروز سندرم مرگ ناگهانی کودک به نحو چشمگیری افزایش می یابد. (بعضی از کارشناسان معتقدند که شیوع زیاد سندرم مرگ ناگهانی کودک در شیرخوارگاه ها و مهدکودک ها همین است).
* نارس بودن یا کم بودن وزن هنگام تولد
هر چه نوزاد زودتر به دنیا آید احتمال بروز سندرم مرگ ناگهانی کودک بیشتر است. هم چنین، هر چه وزن هنگام تولد کمتر باشد خطر بروز این سندرم بیشتر خواهد بود.
* افزایش درجه حرارت هنگام خواب
شواهد قوی در دست است که اگر درجه حرارت هنگام خواب خیلی بالا رود خطر بروز سندرم مرگ ناگهانی کودک افزایش می یابد. و افزایش درجه حرارت زمانی رخ می دهد که کودک در اتاق فوق العاده گرم قرار گیرد و یا تب داشته باشد.
* خوابیدن در بستر بسیار نرم
بسیاری از مطالعات ارتباط بین خوابیدن در بستر نرم و سندرم مرگ ناگهانی کودک را نشان داده اند. رختخواب های آبی، کیسه های شنی، کاناپه، لحاف های ضخیم و نرم، راحتی و سایر سطوح نرم برای خواباندن کودک نامناسب و خطرناک اند.
* اعتیاد مادر در دوران بارداری به سیگار یا مواد مخدر
مصرف سیگار در دوران بارداری تقریبا در تمام مطالعات بعنوان یک عامل خطرزا در بروز سندرم مرگ ناگهانی کودک نام برده شده است. شایان ذکر است که اعتیاد به سیگار یا مواد مخدر در طول دوران بارداری سلامت جنین را در معرض تهدید قرار می دهد.
* داشتن مادر جوانتر از 20 سال
احتمال بروز سندرم مرگ ناگهانی کودک در کودکانی که مادرشان کم سن بوده است بیشتر است. همچنین هرچه فواصل بین بارداری ها کمتر باشد احتمال بروز این سندرم بیشتر می شود.
* ابتلا به ناخوشی هائی که حیات کودک را مورد تهدید قرار میدهد
این امر به خصوص در مورد کودکانی که سابقه قطع تنفس و رنگ پریدگی ناگهانی، کبود شدن و یا وقفه تنفسی داشته و نیاز به احیا پیدا کرده اند، صادق است.
|