پوشش کاغذ و رفتار آن در چاپخانه

پرسش و پاسخ‌های تخصصی صنعت چاپ

برای اندازه‌گیری چسبندگی مرکب از تک‌سنج (tackmeter)‌ استفاده می‌شود. عدم تغییر چسبندگی طی گذر زمان نشانگر خوبی از ثبات کار ماشین چاپ است و اگر عدد چسبندگی در 10 دقیقه اول تغییر نکند، ثبات مرکب را نمایش می‌دهد که نشان‌دهنده عملکرد بی‌عیب ماشین چاپ است.

اندازه‌گیری چسبندگی با افزودن اندکی محلول افست به مرکب در حال آزمایش دقیق‌تر شده و سپس با تحت نظر داشتن آن در طول زمان ، ثبات امولوسیون مرکب را بر نوردهای ماشین تعیین می‌کند.مرکب با چسبندگی پایین بیشتر برای کاغذهای بدون پوشش (uncoated) برای جلوگیری از مشکلات پرز‌گیری و ورآمدن استفاده می‌شود. در چاپ چهار رنگ، سازندگان مرکب، مرکب‌های مصرفی را بر مبنای زمان خشک شدن درجه‌بندی می‌کنند و بنابراین اولین مرکبی که چاپ می‌شود بیشترین چسبندگی را دارد.

تهیة‌خمیر کاغذ به چند صورت انجام می‌شود؟

روش‌های اصلی خمیر کردن الیاف چوب عبارتند از:

خمیر کردن مکانیکی (با استفاده از ابزار مکانیکی)
خمیر کردن مکانیکی- شیمیایی (با استفاده از ابزار مکانیکی و مواد شیمیایی)
خمیرکردن شیمیایی (به طور کامل با استفاده از مواد شیمیایی)

سفید کردن (bleaching) در روند تولید کاغذ به چه معناست؟

آخرین مرحلة‌ تهیة خمیر کاغذ سفید کردن است. هدف از این کار، سفید، خالص و ثابت کردن خمیر کاغذ است بدون این‌که آسیب چندانی به الیاف آن برسد. با این‌که این کار را در چند مرحله یا یکباره می توان انجام داد، اما در سفیدکردن مدرن، یک روند چند مرحله‌ای است.

دو گروه اصلی از مواد شیمیایی در عمل سفید کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند: موادی که پایة کلری دارند و آنهایی که پایة اکسیژن، اُزن یا پروکسید هیدروژن دارند. در بسیاری از کشورها قوانین مراقبت از محیط زیست اجازة استفاده از کلر را در روند سفید‌کردن خمیر کاغذ نمی‌دهند. اکسیژن و پروکسید هیدروژن چندان آسیبی به محیط زیست نمی‌رسانند و استفاده از آنها در حال افزایش است. میزان سفیدکردن خمیر کاغذ به کیفیت کاغذی که قرار است تولید شود بستگی دارد.

افزودنی‌های شیمیایی کاغذ کدامند؟

آنتی‌فومرها (antifoamers) که برای پراکنده کردن کفی که هنگام آماده سازی مایع کاغذ تولید می‌شود استفاده می‌شوند.

مواد کمکی نگهدارنده که مانع از ریختن پرکننده‌های کاغذ (fillers) بر سیم‌های ماشین تولید کننده می‌شوند. این مواد شامل سیلیکات سدیم و صمغ هستند.

اِسلیمیسایدها (slimicides) مواد شیمیایی هستند که برای مانع شدن از وجود میکروب‌های تولیدکنندة‌ لعاب (slime) استفاده می‌شوند و از جمله به کلرین و کلرامین‌ها می‌توان اشاره کرد. مواد رنگ‌دهنده یعنی پیگمنت‌ها و دای‌ها (dyes) که برای رنگ‌دهی یا سفید کردن استفاده می‌شوند.

روند پوشش دادن کاغذ (coating) به چه صورت است؟

روش پوشش‌دهی کاغذ ، بر روی وزن لایة پوشش، چگالی آن (که بر میزان جذب مرکب تأثیر می‌گذارد)، میزان صافی سطحی که به دست می‌آید و میزان درخشش چاپ
(print gloss) اثر می‌گذارد. پوشش‌دهی کاغذ یا کوتینگ در داخل یا خارج از ماشین تولید کاغذ قابل انجام است. برخی از روش‌های پوشش‌دهی کاغذ عبارتند از:

- پوشش‌دهی رولی (roll coating) که در آن پوشش نازکی توسط یک نورد بر روی کاغذ انتقال داده می‌شود.

- پوشش‌دهی تیغه‌ای (blade coating) که با پوش‌دهی بسیار نازک کاغذ، روشی سریع برای رسیدن به کیفیت چاپ مطلوب محسوب می‌شود. در این روش ، ‌یک تیغه از جنس استیل، پوشش را به طور یکدست بر سطح کاغذ پهن می‌کند. این روش آمیخته‌ای است از کیفیت مطلوب و قیمت مناسب و رایج‌ترین روش پوشش‌دهی به حساب می‌آید.

- پوشش‌دهی با تیغه هوا (air-knife) که در این روش، اضافات پوشش به وسیلة یک جریان فشار هوا از سطح کاغذ برداشته می‌شود. این روش برای تولید پوشش‌ ضخیم بسیار مناسب بوده و در صورتی که کاغذ با کیفیت باشد، چاپ خوبی می‌دهد.

- پوشش‌دهی برسی (brush coating) که در این روش، پوشش توسط تعداد زیادی برس ثابت یا در حال نوسان بر سطح کاغذ پخش می‌شود. البته امروزه پوشش‌دهی برسی به غیر از موارد بسیار تخصصی، جای خود را به روش‌های دیگر داده است.

- پوشش‌دهی با نورد داغ
(cast coating) که در این روش، با عبور کاغذ از زیر یک نورد جلا داده شدة داغ، پوشش خشک می‌شود و بر روی کاغذ ،‌ سطحی بسیار صاف و درخشان را که نیازی به غلتک‌زنی ندارد به وجود می‌آورد. همچنین، کاغذ به دست آمده از این روش مرکب پذیری بسیاری خوبی دارد.

پوشش دادن کاغذ چه مزایایی دارد؟

پوشش دهی روی سطح کاغذ (coating)،‌ سبب افزایش پشت پوشی (opacity) آن شده و کاغذ ، نرمتر ، صافتر و مرکب‌پذیرتر می‌شود. همچنین براقیت مرکب چاپ شده (ink gloss)‌ بر روی آن افزایش می‌یابد.

چه نکاتی می‌بایست بر شناسنامة روی بسته‌بندی کاغذ درج شود؟

اطلاعاتی که لازم است در شناسنامة کاغذ درج شوند عبارتند از:

- کیفیت 
- کمیت (تعداد ورق‌ها یا طول رول)
- ابعاد
- گراماژ
- رنگ|
- شمارة سفارش
- راه کاغذ (grain direction)

پرای انتخاب کاغذ متناسب با پروسة ‌چاپی چه عواملی باید بررسی شوند؟

در هنگام انتخاب کاغذ مناسب لازم است که سه عامل در نظر گرفته شود:

- ویژگی‌های کاغذ
- الزامات فرایندچاپ
- شناخت انواع کاغذهایی که می‌توان از آنها استفاده کرد.

کدامیک از ویژگی‌های کاغذ در روند تولید آن شکل می‌گیرند؟

ویژگی‌های زیر در مرحلة تولید کاغذ شکل می‌گیرند:

- روشنی (brightness)

- پشت پوشی

- قدرت کششی (tension strenght)

- قدرت رطوبت گیری

- ماندگاری (permanance)

- ثبات ابعادی
(dimensional stability)

- استحکام (rigidity)

- مرکب‌پذیری (ink-hold out)

- مقاومت در برابر ور آمدن (picking resistance)

- ضخامت (caliper)

- براقیت (gloss)

کاغذها، بسته به روند تولیدشان به چند دستة کلی تقسیم می‌شوند؟

- مکانیکی (Bulky Mechanical)

- نیمه مکانیکی (Part Mechanical)

- بازیافتی (Recycled)

- خمیر شیمیایی (Woodfree)

جداشدگی مرکب (ink-rub) چگونه مشکلی است و علت وقوع آن چیست؟

این مشکل در خصوص مرکبی که بر کاغذهای هنری مات چاپ می‌شود به وجود می‌آید. مرکبی که بر کاغذ چاپ می‌شود در تماس با سطح کاغذ دیگری که با آن در تماس است خراشیده شده و این امر سبب ایجاد نوعی پشت‌زنی (set-off) به نام خرده سایش (micro rub) می‌شود. امکان بروز این مشکل در پالت تحویل و قسمت‌های پایانی کار و صحافی نیز وجود دارد.

سایه آوردن (ghosting) چه اثری بر کار چاپی دارد و از کجا ناشی می‌شود؟

سایه آوردن اغلب در چاپ افست و بر کاغذهای گلاسه ایجاد می‌شود. بدین ترتیب که سایه ای از تصویر چاپ شده بر یک طرف کاغذ، از طرف دیگر نمایان می‌شود. این اتفاق در اثر استفاده از مواد شیمیایی هنگام چاپ روی اول کاغذ است که بر خواص رطوبتی (wettability) روی دیگر آن اثر گذاشته است و اغلب پس از ورنی‌زنی یا لمینیت رخ می‌دهد. روش خاصی جهت جلوگیری از این مشکل وجود ندارد اما می‌توان کاغذها را پیش از چاپ طرف دوم، کمی هوا داد یا طرف پشت را با کمترین تأخیر چاپ کرد.

تغییر شکل کاغذ باز شده در اثر چه عواملی رخ می‌دهد و راه جلوگیری از آن چیست؟

پس از باز شدن لفاف بند کاغذ، تغییر شکل کاغذ به صورت لبه‌های موجی یا سفت و خشک به چشم می‌آید:

حالت موجی وقتی به وجود می‌آید که رطوبت بستة کاغذ کمتر از محیط اطراف باشد. کاغذ با جذب رطوبت منبسط شده و لبه‌ها موجی می‌شوند.

وقتی که رطوبت بستة کاغذ بیشتر از رطوبت محیط باشد ، کاغذ مقداری از رطوبت خود را به محیط اطرافش داده که در نتیجه لبه‌های آن سفت و خشن می‌شوند و وسط آن ورم می‌کند. برای پیش‌گیری ، کاغذ را تا پیش از زمان مصرف از لفاف باز نکرده و حداقل 24 ساعت پیش از استفاده به محیط چاپخانه منتقل می‌کنند.

گراماژ کاغذ یعنی چه؟

عبارتست از وزن یک متر مربع از یک نوع کاغذ بر حسب گرم (g/m2).

برای دسترسی راحت به کاغذها، بهتر است کاغذهای تولیدکنندگان مختلف را بر اساس چه ویژگی‌هایی انبار کرد؟

- گراماژ (grammage)

- ضخامت کاغذ یا کالیپر (Caliper)

- میزان استفاده از خمیر کاغذ مکانیکی

- براقیت (gloss)

- میزان صافی

- پشت پوشی (opacity)

- میزان رطوبت موجود در آن

- مقاومت در برابر پاره شدن

- مقاومت کشش

- در بخش پس از چاپ، گیوتین چه دستگاهی است، چه کارکردی دارد و چند نوع است؟

گیوتین ، ماشین برشی است که قادر به برش حجم زیادی از برگ‌های کاغذ یا مقوا در اندازه‌ از پیش تعریف شده است. از این دستگاه در چاپخانه برای برش فرم‌ها، قبل و بعد از چاپ استفاده می‌شود.

در بخش تولید از گیوتین‌های کوچک دستی تا ماشین‌های قطع بزرگ اتوماتیک و قابل برنامه‌ریزی استفاده می‌شوند. این ماشین‌ها در انواع مختلف از عرض 52 سانتیمتر تا 150 سانتیمتر ساخته می‌شوند.

 قسمت‌های اصلی یک دستگاه برش کدامند؟

قسمت‌های اصلی یک ماشین برش عبارتند از:

- تنگ یا گیره‌های نگه‌دارنده (clamps)

- تیغه‌ برش

- گونیای پشت (back gauge)

- گونیا‌های بغل (side gauges)

ماشین‌های برش سه‌طرف‌بر (three-knife trimmer) چگونه ساختاری دارند؟

ماشین‌های سه‌طرف‌بر از سیستم دو گیره‌ای (double clamping) استفاده می‌کنند. گیرة اول دسته‌ای از کتاب‌های آماده برای برش را می‌گیرد و آنها را به بخش برش می‌رساند و سپس برای گرفتن دستة‌ بعدی باز می‌شود و گیرة دوم در قسمت برش، کتابی‌ را که در حال برش خوردن است، به محکمی نگه می‌دارد. عمل برش دو مرحله‌ای است و در مرحله اول، بالا و پایین کار به طور همزمان و در مرحله دوم لبه کار برش می‌خورد. بدین ترتیب،‌ دستة‌ برش خورده از ماشین خارج شده و دسته‌های بعدی پشت سر هم وارد ماشین می‌شوند.

 ماشین‌های تا کنی در کل به چند نوع تقسیم می‌شوند؟

به‌طور کلی سه نوع ماشین تا کنی وجود دارد:

- تاکنی شمشیری (knife-folding)

- تاکنی شانه‌ای (buckle-folding)

- تاکنی ترکیبی (combination folding)

تاکنی شانه‌ای و ترکیبی بیشتر مورد استفاده هستند.

ترتیب کردن فرم‌ها (gathering) به چه مفهومی است؟

ترتیب کردن، به قرارگرفتن فرم‌های
تا خورده بر روی یکدیگر و به ترتیب صحیح گفته می شود. انجام این کار در کارهای کم تیراژ به صورت دستی امکان‌پذیر است اما در تیراژهای بالا به تجهیزات پیچیده و گران‌قیمت نیازمند است. در ماشین‌های ترتیب کن، کنترل و اطمینان از صحیح بودن تعداد فرم‌ها به صورت اتوماتیک انجام می‌گیرد و مکانیزمی برای این منظور وجود دارد که ضخامت هر دسته از فرم‌ها را با تنظیماتی که از قبل به آن داده شده است، می‌سنجد و در صورتی که تعداد فرم‌ها کمتر یا بیشتر باشد دستگاه را برای تصحیح کار متوقف می‌کند.

پرفراژ به چه عملی گفته می‌شود؟

پرفراژ (perforating)‌ به عملی گفته می‌شود که با ایجاد برش‌های ریز و دنبال هم در کاغذ، امکان جداسازی بخش‌های مختلف آن از یکدیگر فراهم می‌شود. در کارهای تیراژ بالا نظیر تمبرهای پستی ،‌ عمل پرفراژ، همزمان با چاپ، به صورت پیوسته انجام می‌شود(inline)‌.

صحافی جلد نرم چگونه انجام می‌شود؟

صحافی جلد نرم به‌طور معمول به یکی از دو روش مفتولی یا ته‌چسب انجام می‌شود. در حالی‌که تکنیک‌های مورد استفاده برای این روش‌ها نسبت به گذشته تغییر چندانی نکرده، استفاده از کامپیوتر سرعت تولید را دو چندان ساخته است.

در روش ته‌چسب، فرم‌ها پس از تاخوردن ترتیب می‌شوند و پس از دسته شدن (gathering) از سه طرف برش می‌خورند. در ادامه نیز عطف چسب خورده و بلافاصله جلد روی آن می‌آید.

 روش صحافی مفتولی (saddle-stitching) شامل چه عملیاتی است؟

صحافی مفتولی روشی سریع، مناسب و ارزان قیمت است. فرم‌های تا خورده (sections) به شکل V داخل یکدیگر قرار می‌گیرند واز وسط به هم منگنه می‌شوند. این روند می‌تواند به صورت دستی نیز صورت گیرد اما بهتر است که برای بیش از شش فرم و تیراژ بالای 500 نسخه از ماشین استفاده شود.

برش زدن (index cutting) در چه مواقعی لازم است؟

برش جاانگشتی یا همان اندیکس
(index cutting) همان طور که از نامش پیداست، عبارتست از برش یک یا چند برگ از پیش چاپ شده تا برای یک محصول چاپی نقش جدا کننده بین بخش‌های یک مجله را ایفا کند. به طور مثال جداکننده پلکانی
(stepped index) برای تولید دفترچه‌های تلفن استفاده می‌شود تا جای شروع و پایان حروف الفبای آن را نمایش دهد.

ماشین‌های صحافی مفتولی از چه اجزایی تشکیل شده‌اند؟

قسمت‌های اصلی یک ماشین صحافی مفتولی عبارت است از:

خانه‌های تغذیه که در آن فرم‌های تا شده و جلدها قرار می‌گیرد.

 نوارهای نقاله و مفتول‌زن

 قسمت برش

 قسمت لایی‌گذاری

 قسمت دسته‌کنی و بسته‌بندی

این پرسش‌ها بیشتر به تولید کاغذ و به ویژه روکش سطح آن مربوط می‌شود و چند پرسش پایانی درباره دستگاه‌های صحافی است.